Juridische hervormingen Israël opnieuw op tafel
Met het aannemen van de begroting voor dit en volgend jaar is volgens de Israëlische premier Benjamin Netanyahu de weg vrij om de omstreden juridische hervormingen door te zetten. Dreigt een nieuwe ronde van massale protesten?
De spanning was behoorlijk opgelopen. De coalitie had nog maar enkele dagen de tijd om de begroting voor 2023 en 2024 door de Knesset te loodsen. Als dat niet lukte, zou de regering-Netanyahu volgende week automatisch vallen. Woensdag ging de volksvertegenwoordiging in laatste lezing met 64 tegen 55 stemmen akkoord met het budget van ruim 250 miljard euro voor de komende twee jaar. Zoals verwacht stemden alle oppositieleden tegen.
Het had niet veel gescheeld of ook twee regeringspartijen hadden geen fiat aan de begroting gegeven. Na intensieve onderhandelingen gingen de rechts-religieuze partijen Verenigd Thora Judaïsme (UTJ) en Otzma Yehudit maandag overstag. Daar hing wel een prijskaartje aan. Want de Agudat Yisrael-factie van UTJ krijgt ruim 63 miljoen euro voor financiering van religieuze studies. Otzma Yehudit krijgt eenzelfde bedrag voor gemeenschappen in Galilea en de Negev. Het geld moet uit verwachte begrotingsoverschotten komen. Als die er onverhoopt niet zijn, zullen diverse ministeries met terugwerkende kracht moeten bezuinigen.
Het bewijst opnieuw de grote invloed die de nationalistische en religieuze partijen in de coalitie hebben. Tot onvrede van veel Israëliërs, die vinden dat de macht van deze fracties niet in verhouding staat tot de omvang van het volksdeel dat ze vertegenwoordigen.
De president van de Israëlische Centrale Bank, Amir Yaron, sprak deze week zijn bezorgdheid uit over het extra geld dat naar yeshiva’s (religieuze scholen) gaat. Volgens hem moedigt dat ultraorthodoxe mannen niet aan om een baan te zoeken en zo een bijdrage aan de economie te leveren. Als de huidige demografische ontwikkeling doorzet en er geen grotere arbeidsparticipatie van ultraorthodoxen komt, voorziet hij een belastingverhoging van zo’n 16 procent in de komende jaren.
Premier Netanyahu lijkt zich daar vooralsnog niet druk om te maken. „We hebben de verkiezingen gewonnen en de begroting erdoor geloodst. Nu kunnen we verder met vier goede jaren”, twitterde hij opgewekt na de stemming van woensdag. Hij suggereerde direct dat er nu vaart kan worden gemaakt met de omstreden juridische hervormingen.
Die waren tot de zomer in de ijskast gezet, mede na de massale protesten die Israël wekenlang in hun greep hielden. Pogingen van president Isaac Herzog om coalitie en oppositie tot een compromis te bewegen, hebben tot nog toe weinig opgeleverd.
Er gaan geruchten dat Netanyahu de juridische hervormingen gedeeltelijk in een ander jasje wil gieten. Zo zou hij eerst het openbaar ministerie, dat besluit over vervolging in strafzaken, op een andere leest willen schoeien.
Oppositieleiders hebben al gewaarschuwd voor hernieuwde chaos in het land, verwijzend naar de protesten van de afgelopen maanden en talloze ontwrichtende acties. Een herhaling van zetten dreigt.
> rd.nl/israelingezoomd