In de deal staat dat de samenwerking op defensiegebied wordt uitgebreid. Premier James Marape zei dat de overeenkomst de komende jaren zal leiden tot een grotere Amerikaanse militaire aanwezigheid in zijn land. De VS gaan ook voor miljoenen aan uitrusting leveren aan de strijdkrachten van het land.

De VS strijden in de regio om invloed met China. Zo sloten de Salomonseilanden eerder een veiligheidsovereenkomst met Peking. Beide grootmachten proberen landen voor zich te winnen door economische of diplomatieke voordelen in het vooruitzicht te stellen.

Het was eigenlijk de bedoeling dat Joe Biden als eerste Amerikaanse president zou afreizen naar Papoea-Nieuw-Guinea, dat grenst aan Indonesië. De historische reis ging uiteindelijk niet door omdat Biden in eigen land nodig was bij overleg over de verhoging van het Amerikaanse schuldenplafond. Hij liet zich vervangen door minister van Buitenlandse Zaken, Antony Blinken.

Blinken en minister van Defensie Win Bakri Daki van PNG ondertekenden de overeenkomst in hoofdstad Port Moresby. Premier Marape ontving ook een andere hooggeplaatste bezoeker. Narendra Modi bezocht als eerste Indiase premier het land. Hij deed daar mee aan een top met regionale leiders en vloog daarna naar Australië.

De hechtere samenwerking met Washington leidde in PNG tot protesten. Critici vrezen dat de overeenkomst met de Amerikanen slecht kan uitpakken voor de betrekkingen met belangrijke handelspartner China. Marape ontkent dat de samenwerking met Peking in gevaar is. Hij omschreef het defensiepact als een uitbreiding van bestaande afspraken.

Het Chinese ministerie van Buitenlandse Zaken beklemtoonde geen bezwaar te hebben tegen „normale” samenwerkingsverbanden tussen landen. Er moeten alleen „geen geopolitieke spelletjes worden gespeeld onder het mom van samenwerking”, zei een woordvoerster.