„Met een zwaar hart ging ik een paar minuten voor vieren naar het Museum om de Joodse staat, die wij Israël zouden noemen, uit te roepen”, schreef Ben Goerion in zijn memoires over die historische middag op 14 mei 1948.

Een zwaar hart, omdat hij als geen ander wist wat de kersverse staat te wachten stond. „In het hoofdkwartier waren verontrustende berichten over vijandelijke concentraties overal langs de zuid-, oost- en noordgrens binnengekomen. Over alle wegen trokken lange konvooien gepantserde Arabische strijdkrachten.”

Niet lang na het voorlezen van de onafhankelijkheidsverklaring vielen de Arabische leger de Joodse verdedigingsmacht aan. Nadat Ben Goerion de eerste schade van de bombardementen op het vliegveld had opgenomen, reed hij naar huis. „Onderweg zag ik achter alle ramen de gezichten van de inwoners van Tel Aviv. Ze keken bezorgd, maar niets wees op angst of paniek – en in mijn hart wist ik dat dit volk op zijn stuk zou staan.”

Met dat laatste zou de eerste premier van Israël gelijk krijgen. Tegelijkertijd besefte Ben Goerion dat de Joodse staat niet alleen het hoofd moest bieden aan alle vijanden van buitenaf, maar ook intern de eenheid moest bewaren.

Bij de viering van het 75-jarig bestaan van Israël voeren die twee elementen nog altijd de boventoon. Het geweld rond de Gazastrook deze week en de terreuraanslagen van de afgelopen maanden laten zien dat de dreiging nooit ver weg is en het bestaan van de Joodse staat allerminst vanzelfsprekend is. De wekelijkse demonstraties tegen de regering en de diepe maatschappelijke verdeeldheid tonen dat interne spanningen steeds dicht onder de oppervlakte liggen.

Toch moeten vooral die onderlinge verschillen ook weer niet al te veel worden uitvergroot. Wie dezer dagen Israël bezoekt, zal ongetwijfeld in gesprekken met Israëliërs merken dat zij zich zorgen maken over de verdeeldheid. Maar het is zeker niet zo dat de bevolking dagelijks gebukt gaat onder de last van polarisatie.

Want los van alle onderlinge meningsverschillen is Israël de enige plek ter wereld waar Joden een veilig thuisland hebben. Waar zij zichzelf kunnen zijn. Of, zoals een geëmigreerde Nederlandse Jood onlangs uitdrukte: „Hier valt het niet op dat ik Joods ben.”

Toen David Ben Goerion in 1950 de Knesset de Wet op de Terugkeer voorlegde, sprak hij: „Deze wet omvat een van de belangrijkste taken van onze staat: het binnenhalen van de ballingen. In deze wet wordt verklaard dat de staat geen enkele Jood buiten het land het recht kan geven zich in Israël te vestigen; dat recht heeft hij reeds krachtens zijn Jood-zijn en hij mag er naar vrije verkiezing gebruik van maken.”

> rd.nl/israelingezoomd