Post schetste de contouren van de toekomstige zorgbehoefte: meer ouderen, een grotere vraag, meer medisch-technische mogelijkheden, sturing van de zorg door middel van de zorgvraag. Alleen het geld blijft de mogelijkheden van zorgverstrekking beperken.

Post: „Laat de overheid de behoefte aan zorg als uitgangspunt nemen. Het komende kabinet moet zich werpen op het oplossen van de knelpunten, niet op wijziging van het zorgstelsel. Dat moet het sluitstuk van de discussie zijn. Dat is wellicht pas voor het kabinet ná het volgende kabinet.”

Sturing van de zorg door middel van de vraag (behoefte) kent echter ook ethische grenzen, stelde prof. dr. J. Hoogland, opleidingsfunctionaris bij Stichting Philadelphia Zorg en hoogleraar reformatorische wijsbegeerte. Vraaggestuurde zorg is alleen mogelijk bij de aanwezigheid van voldoende geld en hoogwaardige diagnoses en technische en therapeutische mogelijkheden, aldus Hoogland.

Geld zal altijd een grens vormen voor de mogelijkheden van een samenleving om te voldoen aan individuele zorgvragen. „De samenleving is niet bereid alle consequenties van individuele vragen te honoreren. Huisartsen hebben tegenwoordig vaak te maken met patiënten die met eisenpakketten komen waaraan moeilijk kan worden voldaan.”

Ook blijft er altijd een verschil van inzicht tussen wat het individu nodig vindt voor zijn zorg en wat de samenleving aan indicatie toestaat. „Het is een probleem als een hulpverlener vindt dat een probleemdrinker professionele hulp moet krijgen terwijl hij die zelf niet wil.”

Directeur patiëntenzorg dr. D. J. Bakker van het Academisch Medisch Centrum in Amsterdam schetste een aantal dilemma’s voor een christelijke ziekenhuismanager. „Wat doe je als een illegale, onverzekerde, hoogzwangere, HIV-positieve, drugsverslaafde asielzoekster al bevallend op je stoep wordt bezorgd? Je weet dat zij een paar ton gaat kosten. Later moet je proberen deze post ”dubieuze debiteuren” terug te halen bij de verzekeraar, maar je moet wél voorfinancieren.”

Andere dilemma’s vormen medisch-ethische zaken. „Er heeft bij ons euthanasie plaats, er wordt bij ons geaborteerd. Moet je tachtigjarigen altijd een hartoperatie toestaan? Wat doe je met transplantaties? Hoeveel recht heeft zwaar gehandicapt leven als je dat door prenataal onderzoek zou kunnen voorkomen? Dergelijke vragen zullen alleen maar in aantal toenemen.”

Toch vormen christenen bij uitstek de groep die in de zorg dient te werken. „Even arrogant gezegd, maar wie kan de zorg beter geven dan wij, kinderen van God? Gehoorzaam zijn aan God is heilzaam voor de samenleving. Gebed voor onze samenleving is hard nodig.”