Dat zijn enkele conclusies van de commissie Veller, die het debacle rond de Barneveldse grondaankopen onderzocht heeft. Woensdagavond werd in het oude raadhuis van Barneveld het onderzoeksrapport gepresenteerd.

Aanleiding voor het onderzoek was het optreden van voormalig CDA-wethouder Bakkenes rond de aankoop van gronden voor de nieuwe wijk Veller. Omdat de gemeente te laat reageerde en daarmee de Wet voorkeursrecht verliep, ging bouwbedrijf Van de Mheen uit Hoevelaken met de bouwgrond aan de haal. De aannemer kocht de betreffende percelen van de toenmalige eigenaren en de gemeente had het nakijken.

Saillant detail is overigens dat de verkopers er financieel niet echt beter van zijn geworden. Uit boosheid over de traagheid van de gemeente verkochten zij hun eigendommen aan Van de Mheen, mede in de verwachting dat hun dit meer geld zou opleveren. Volgens het onderzoeksrapport blijkt dit echter een misvatting. „Uiteindelijk betaalde het bouwbedrijf min of meer dezelfde prijs als de gemeente.”

Tijdens het onderzoek, dat onder leiding stond van oud-staatssecretaris mr. H. E. Koning, zijn tal van ambtelijke stukken doorgenomen en werden veertien personen aan de tand gevoeld. Zes anderen weigerden voor de commissie te verschijnen, onder wie diverse grondeigenaren en de betreffende aannemer.

Een van de conclusies is dat het college de „actieve plicht had om de raad te informeren. Dat is ten aanzien van het project Veller achterwege gebleven.” In oktober heeft het college dit ook al min of meer toegegeven, nadat wethouder Bakkenes aftrad wegens forse kritiek op zijn functioneren.

De commissie wijst echter nog eens op de collectieve schuld die het college in deze zaak heeft. Burgemeester en Wethouders hadden informatie die niet aan de raad werd doorgespeeld. Daarnaast pleit de onderzoekscommissie ook de raad niet vrij. Die is zelf te weinig actief geweest. „De vraag rijst waarom deze niet de vinger aan de pols heeft gehouden.”

Verbaasd zijn de onderzoekers ook over het feit dat de gemeente zich zo makkelijk heeft neergelegd bij het feit dat Van de Mheen de grond kocht. Ondanks dat de termijnen in de Wet voorkeursrecht waren verlopen, is er te gemakkelijk afgezien van procedures om de aankopen te laten vernietigen door de rechter. Ook daarin heeft de gemeente geblunderd.

In de praktijk blijken de voorkeurswet en de Wet op de ruimtelijke ordening nogal gammel, concludeert de commissie tussen de regels door. Eigenlijk zou wetswijziging nodig zijn. Daarom ook het advies om de ervaringen van Barneveld, in deze zaak, voor te leggen aan de Vereniging van Nederlandse Gemeenten.

Een andere aanbeveling is het instellen van een gemeentelijk controleapparaat. Daarmee moet het mogelijk zijn na te gaan of raadsbesluiten wel door het college worden uitgevoerd.

Burgemeester W. A. Burgering wilde woensdagavond niet zeggen of de conclusies uit het rapport een reden voor het college zijn om op te stappen. Eind deze week of begin volgende week komen B en W met een verklaring.