Terugdenken aan Van Kooten en De Bie
Van Kooten en De Bie. Ik weet niet hoe het u vergaat. De combinatie van deze beide namen brengt me bij de herinnering aan twee mannen.
Allebei waren ze mannen-van-het-woord. Ze achtten het hun taak talloos veel keren het woord te voeren. Dat deden ze op onderhoudende manier. Hun gehoor was talrijk. Ouderen en jongeren. Veel jaren achtereen. Vooral op zondag.
Aan wie ik denk? Misschien verrast het u. Aan twee dienaren van het Woord. Inderdaad, dat laatste met een hoofdletter. Ze brachten niet hun eigen woord. Maar ze gaven de Boodschap van een hoger Oorsprong door. Om ze nu maar concreet te noemen: de ene was ds. Geurt Hendrik van Kooten (overleden in 2005). Hij diende onder meer de hervormde gemeenten van Huizen en Delft. Die ander was ds. Hendrik Jan de Bie (overleden in 2019). Zijn ambtelijke weg werd eveneens geleid binnen de vaderlandse kerk. Ook hij was dominee in Huizen. Jaren daarvóór onder meer in Alblasserdam. Van Kooten en De Bie – beiden waren dienstbaar, ieder op hun eigen wijze en met de gaven die ze van hun Zender hadden ontvangen. Als ik ze met een enkel woord mag typeren. Ds. Van Kooten stond bekend om zijn ijver en trouw in prediking en pastoraat. Ds. De Bie was een ware Schriftgeleerde, op de kansel en in zijn publicaties. Van beider bediening mag worden gezegd dat hun arbeid in de Heere niet ijdel is geweest. De eeuwigheid zal die zegen openbaren.
Van Kooten en De Bie. De meeste mensen denken bij deze namen aan twee anderen. Kees van Kooten en Wim de Bie. Vanaf eind jaren zestig tot aan de eeuwwisseling, dus tientallen jaren achtereen, vormden ze een komiek duo dat wekelijks op tv te zien was. Altijd op zondagavond. Direct na het journaal. Daarbij beeldden ze op spottende en overdreven manier bestaande en zelfbedachte typen uit. Het duo wordt als ware taalkunstenaars beschouwd. Typeringen die ze bedachten zijn later in het algemene taalgebruik opgenomen. Woorden als doemdenken, regelneef en positivo komen bij hen vandaan. Maar ze schroomden evenmin om godslasterlijke en vulgaire taal te bezigen. Het duo Koot en Bie, zoals het wel werd aangeduid, heeft er ongetwijfeld aan bijgedragen dat het taalgebruik onder ons grover en vuiler is geworden. Zo hebben deze twee eraan mee geholpen dat generaties van ons volk zich nog verder van de Heere en Zijn dienst hebben verwijderd dan ze al waren.
In de afgelopen week overleed een van hen, Wim de Bie, 83 jaar oud. Ooit zong dit tweetal: „Onze god is de beste. Onze god is kampioen…” We moeten vrezen dat ze de draagwijdte van hun woorden niet verstonden. Dat is ernstig. Voor henzelf, en voor hun aanbidders. Laten we het maar liever houden bij de God van die andere Van Kooten en De Bie. Als tachtiger stond ds. H.J. de Bie nog vaak op de kansel. Waarom? Daarnaar gevraagd, was zijn belijdenis: „Als dienaar van het Woord mag je voorgaan zolang het dag is. De nacht komt waarin niemand werken kan. Nog is het licht: de Schrift! Onze voornaamste roeping is om tot een zegen te zijn.”
De auteur is christelijk gereformeerd emeritus predikant.