Van der Wal schuwt dwang niet, ‘maar eerst samenwerken’
Stikstofminister Christianne van der Wal deinst er niet voor terug uiteindelijk dwingende maatregelen te nemen tegen de stikstofuitstoot, maar benadrukt eerst te willen samenwerken. Donderdag was het al dan niet dwingen van boeren om te stoppen een belangrijk thema tijdens een debat.
Het knetterde vooral in de coalitie, mede door een interview dat D66-Kamerlid Tjeerd de Groot gaf in Trouw. Daarin zei hij dat niet per januari, maar al per november dwang mogelijk moet zijn voor de zogeheten piekbelasters. CDA’er Derk Boswijk verweet De Groot te polariseren en boeren „continu met oneliners” te bestoken. VVD-Kamerlid Thom van Campen vermoedde dat De Groot de zaak op scherp zet vanwege de aanstaande Provinciale Statenverkiezingen van maart en vond dat „de grijsgedraaide D66-plaat sleets aan het worden is”. Pieter Grinwis (ChristenUnie) sloot zich hier bij aan.
VVD en CDA kregen op hun beurt kritiek vanuit de Kamer dat provinciale fracties van die partijen in hun verkiezingscampagnes zeggen niet mee te willen werken aan de stikstofaanpak en gedwongen uitkoop uitsluiten. Volgens de NOS blijkt uit het Kieskompas dat vijf VVD-fracties en acht CDA-afdelingen dat standpunt innemen. Andere partijen vermoeden een campagnestunt, die na de verkiezingen niet wordt waargemaakt.
Stikstof is een van de belangrijkste thema’s voor de verkiezingen in maart. De provincies spelen een grote rol in het dossier, aangezien zij samen met boeren invulling moeten geven aan de regels. Zelf wil Van der Wal vooral in gesprek blijven met „de partners” in de gemeenten en provincies. „En dan niet als een juf met opgeven vingertje, maar vooral vragen waar zij tegenaan lopen, waar zij hulp nodig hebben en wat de dilemma’s zijn.”
In april kunnen boeren duidelijkheid krijgen van welke regelingen zij gebruik kunnen maken. Dan gaat het bijvoorbeeld om het gebruik van innovaties waardoor er minder stikstof de lucht in gaat, om verplaatsen van het bedrijf of om vrijwillige uitkoop. Boeren kunnen online hun gegevens invullen, waarna „een menukaart” van regelingen wordt gepresenteerd. Dan kunnen ze kiezen of ze zich bijvoorbeeld willen laten uitkopen. De minister wil eerst zoveel mogelijk inzetten op vrijwillige maatregelen. „We gaan niet gelijk een kies trekken, maar willen eerst gaatjes vullen. Daar willen we eerst alles aan doen.”
Van der Wal waarschuwt wel dat de regelingen dan bekend zijn, maar nog niet allemaal geopend. Ook moet Brussel eerst groen licht geven. Als dit later wordt dan april, dan overweegt Van der Wal boeren meer de tijd te geven voordat dwingende maatregelen in beeld komen. Vooralsnog wil het kabinet vanaf januari bedrijven dwingen te stoppen. De VVD had haar hier om gevraagd.