Met CRISPR-Cas kan worden ‘geknipt’ in het DNA, om zo gewenste aanpassingen te doen. Genen waardoor een plant of dier kwetsbaarder is voor bijvoorbeeld een ziekte, kunnen hierdoor worden uitgeschakeld. Ook kunnen genen worden aangepast zodat ze juist betere weerstand hebben. Het lijkt op een natuurlijk proces dat in cellen plaatsvindt.

Voorstanders willen planten hiermee weerbaarder maken tegen ziekten en plagen. Ook kunnen aangepaste gewassen mogelijk beter tegen temperatuurverschillen of droogte. Bovendien verschilt deze techniek in wezen niet van andere methodes van veredeling, zeggen telers. Al eeuwen lang worden gewassen met gunstige eigenschappen uitgekozen om verder mee te telen. CRISPR-Cas wordt al gebruikt in sommige landen, en telers willen internationaal een „gelijk speelveld”.

Maar meerdere onderzoekers wijzen op risico’s of ethische bezwaren. Bernice Bovenkerk van de Wageningen University & Research waarschuwt vooral voor de toepassing op dieren. Dan kan de techniek tot meer dierproeven leiden, of tot orgaantransplantaties naar mensen vanuit gemodificeerde dieren. „Daarmee kunnen dieren een soort gereedschapskist worden waar je uit kan plukken.” Verder bestaat het risico op onbedoelde bij-effecten, waarschuwen anderen. Door de aanpassingen in het DNA kan een plant bijvoorbeeld andere allergenen bevatten.

Ook benadrukken deskundigen het belang van goede regelgeving. „Wij zijn voor, maar op een heel verantwoorde manier”, zegt directeur Sijas Akkerman van de Natuur en Milieufederatie Noord-Holland. Mits er voldoende regels zijn, kunnen er volgens hem proeven mee worden gedaan. „Maar trap niet in het frame van multinationals dat het de oplossing is voor alle vraagstukken.” Volgens Sijas is er alleen plaats voor CRISPR-Cas als het bijdraagt aan inclusieve landbouw.

Zowel Bovenkerk als het Rathenau Instituut, dat zich bezighoudt met politieke vraagstukken in de wetenschap, wil meer maatschappelijk debat over de kwestie. „Burgers kijken hier heel genuanceerd naar”, blijkt volgens Michelle Habets uit onderzoek. Wel twijfelen zij of het veilig en echt nodig is. Ook wantrouwen zij of grote bedrijven de techniek wel zullen inzetten voor bijvoorbeeld duurzaamheid. „Het is belangrijk dat de samenleving hier een stem in krijgt”, aldus Habets.