Denkduwtjes voor discussiërende dominees
Ook al ben je niet geïnteresseerd in deugdethiek, gebodsethiek of echtscheiding, toch zou je het artikel van ds. T.A. Bakker in het RD van vorige week zaterdag (21-1) nog eens moeten opzoeken. Bakker reageert op een lezing van dr. Pieter Vos waarin deze „zich afzet tegen de traditionele reactie op echtscheiding”.
Theologen zijn het weleens niet met elkaar eens. Soms loopt dat uit op felle discussies. Het artikel van Bakker laat zien hoe het anders kan. Eerst aansluiten. Geef op een integere manier de zienswijze van de ander weer. Spreek uit waar je het wel mee eens bent en wat je waardeert. Schrijf in termen van wij. Bakkers zienswijze is glashelder, hij verdoezelt niets. Tegelijk laat hij zien dat hij een broeder op het oog heeft. Zo is het artikel onbedoeld een illustratie van de manier waarop je in je huwelijk, met je kinderen en in de geestelijke familie van Jezus Christus in gesprek kunt gaan over verschillende zienswijzen.
Ik moest denken aan een brief die de puritein John Newton (1725-1807) geschreven heeft over omgaan met meningsverschillen. Laat ik enkele willekeurige gedachten delen.
Voor je een pen op papier zet, terwijl je nog bezig bent met het nadenken over het antwoord, moet je ernstig voor je tegenstander bidden. Vraag of de Heere hem wil zegenen en onderwijzen. Dit alleen al zal invloed hebben op iedere alinea die je schrijft. Bedenkt dat je hem binnenkort innig zult liefhebben als je in de hemel naast hem staat. Mocht het zo zijn dat je de ander ziet als een onbekeerd persoon (hoewel je zeer terughoudend en onwillig zou moeten zijn om zoiets te denken), dan is hij al helemaal iemand die eerder je compassie nodig heeft dan je irritatie. Realiseer je dat je voorheen net zo was als hij. Even blind. Misschien word jij wel het middel waardoor zijn ogen geopend worden. Als je daarentegen uitdrukkingen gebruikt die hem irriteren en zijn vooroordelen bevestigen, ben jij het die struikelbokken op zijn pad legt!
Je denkt bij het schrijven aan je tegenstander, maar misschien zijn er wel duizend of tienduizend lezers. Daarbij is vast en zeker een groep die niet in staat is om te oordelen over de kwestie, maar wel de geest achter het schrijven proeft. Zij weten weinig van dogmatiek maar weten wel dat zachtmoedigheid, nederigheid en liefde kenmerken zijn van een christelijke houding. Wie denkt de waarheid een dienst te doen door een stevig polemisch verhaal neer te zetten, brengt in werkelijkheid de waarheid in diskrediet. Argumenten gedompeld in mildheid overtuigen, misschien niet over de kwestie zelf maar wel over je positieve intentie. En dan nog dit: als jij je gekwetst voelt door de ander, zie dat als een kans. Nu kun je laten zien dat je geheel anders bent en echt een discipel van Jezus wilt zijn (1 Petrus 2:23). Ten slotte, de waarheid verdedigen is een gevaarlijk werk. Want wat baat het een mens als hij ijzersterke stukken schrijft, waardering oogst en aanhang wint, maar tegelijk zijn ootmoed en tere verhouding tot God verliest?
Tot zover de vrije weergave van Newton. De brief ”On controversy” (Works, I, 186-192) zou aan iedere theologische opleiding tot de verplichte literatuur gerekend moeten worden.
De auteur is mediator, coach en ondernemer.
