Amnesty ‘erg geschrokken’ van aanhoudingen klimaatactivisten
Amnesty International is „erg geschrokken” van de aanhoudingen van klimaatactivisten in aanloop naar een protestactie die Extinction Rebellion (XR) zaterdag op de A12 in Den Haag wil houden. De inzet van zo’n „preventief strafmiddel” noemt een woordvoerster van de mensenrechtenorganisatie „een zorgwekkende ontwikkeling”. Amnesty vindt dat overheid en burgers op deze manier „lijnrecht tegenover elkaar” komen te staan.
„We hadden vorige week na de aanhouding van activist Lucas Winnips gehoopt dat het daarbij zou blijven”, vertelt de woordvoerster. Donderdagochtend volgden echter nog zes aanhoudingen wegens opruiing. Het OM meent dat de voorgenomen blokkade „gevaarlijk en ontwrichtend” is.
XR heeft de betoging niet officieel aangemeld bij de gemeente. Volgens de regels van de gemeente Den Haag is dat wel verplicht. In de Wet openbare manifestaties staat dat gemeenten regels moeten opstellen voor betogingen. Daarin moeten gemeenten duidelijk maken in welke gevallen „schriftelijke kennisgeving wordt vereist”. Den Haag vereist dat minstens vier etmalen vooraf. Een andere specifieke regel is: „U mag geen wegen, kruispunten of splitsingen blokkeren.”
Een woordvoerster van XR stelt echter dat dit volgens internationale verdragen niet verplicht is. De activisten hebben ook weinig vertrouwen in overleg vooraf met de gemeente. „Dan moeten we te veel inleveren. Dan worden we bijvoorbeeld naar het Malieveld gestuurd. Wij willen op een relevante plek demonstreren en dat mogen we ook.”
De actiegroep heeft van de geplande betoging overigens geen geheim gemaakt: die is XR al weken aan het promoten. Ook zegt de organisatie vooraf contact te hebben gezocht met wegbeheerder Rijkswaterstaat, zodat de blokkade in goede banen kan worden geleid. „Dat kun je zien als indirecte kennisgeving”, zegt de woordvoerster.
Amnesty noemt het in het algemeen „wel verstandig” om de gemeente op de hoogte te stellen. De organisatie denkt echter ook dat XR in dit geval niet in overtreding is. „Ze kondigen het aan, de overheid kan erop handelen.” Daarmee is de betoging „beschermwaardig” volgens de woordvoerster. Waarnemers van Amnesty gaan zaterdag in de gaten houden hoe het protest verloopt.
Het OM denkt er dus heel anders over en wijst erop dat het blokkeren van snelwegen verboden is. „Demonstreren is een grondrecht en wordt door de gemeente Den Haag gefaciliteerd”, aldus het OM. „Er zijn in Den Haag jaarlijks honderden demonstraties die zonder problemen verlopen. Maar een demonstratie is geen vrijbrief voor het plegen van strafbare feiten.”