Het hof neemt niet alleen de klacht van Nederland tegen Rusland in behandeling, maar ook de meeste klachten van nabestaanden van MH17-slachtoffers, maakte het woensdag bekend.

Nabestaanden reageren verheugd. Daarnaast waren ze al opgetogen over het besluit van het hof om de zogeheten statenklacht van Nederland in behandeling te nemen. Premier Mark Rutte deelt de blijdschap van de nabestaanden. „Stap voor stap komen we tot gerechtigheid, let maar op. Het gaat een keer lukken.”

Het is voor het eerst dat een internationale rechter zich buigt over de verantwoordelijkheid voor de vliegramp. Als het hof Rusland uiteindelijk schuldig acht, is dat van grote politieke betekenis. Het hof kan Moskou daarnaast veroordelen tot het betalen van schadevergoedingen. De uitspraak kan nog wel jaren op zich laten wachten.

Rusland probeerde het hof in Straatsburg tevergeefs ervan te weerhouden de zaak in behandeling te nemen. Het beweerde dat het niets had te vertellen in Oost-Oekraïne toen in 2014 daarvandaan de raket werd afgeschoten die MH17 neerhaalde. De dood van de 298 inzittenden, onder wie bijna tweehonderd Nederlanders, zou het land dus ook niet kunnen worden aangerekend. Maar het hof denkt daar anders over. Rusland had indertijd wel degelijk „effectieve controle over alle gebieden die in handen waren van separatisten”.

De zaak voor het mensenrechtenhof is niet het enige spoor dat Nederland bewandelt om gerechtigheid te krijgen voor de slachtoffers. Zo probeert Nederland Rusland aansprakelijk te stellen voor de ramp. Dat zou Moskou uiteindelijk voor het Internationale Gerechtshof kunnen brengen.

Rusland paste ervoor om aan te horen of het Europees Hof voor de Rechten van de Mens zich zou buigen over Ruslands aandeel in het neerhalen van MH17. Er is geen Russische delegatie komen opdagen bij het hof.

Neprechtbank

Vorig jaar mochten beide partijen hun verhaal doen voor de rechters. Toen was Rusland er wel bij, maar nu zou de delegatie van dat land niet het woord krijgen in de rechtszaal. Het hof leest slechts zijn besluit voor en hamert dan af. Bovendien doet het land het EHRM af als een partijdige neprechtbank die door het Westen wordt gebruikt om Rusland zwart te maken. Moskou heeft zich sinds vorig jaar helemaal onttrokken aan het hof in Straatsburg.

Het besluit van het EHRM is volgens minister Wopke Hoekstra van Buitenlandse Zaken „een duidelijk signaal aan Rusland”. De bewindsman spreekt van een „belangrijke mijlpaal”. Volgens de minister is het een cruciale stap in de zaak die Nederland heeft aangespannen. Het hof heeft volgens hem „vastgesteld dat Rusland betrokken was bij het neerhalen van vlucht MH17. Het is de eerste keer dat een internationale rechter zich hierover uitspreekt.”

Raketinstallatie

Het Joint Investigation Team (JIT) houdt woensdag 8 februari een persconferentie over resultaten in het nog lopende onderzoek naar betrokkenen bij het neerhalen van vlucht MH17. Dat is woensdag bekendgemaakt. Het gaat om onderzoek naar de bemanning van de raketinstallatie waarmee het vliegtuig werd neergehaald en de verantwoordelijken voor de levering van het wapensysteem.

Voorafgaand is een besloten bijeenkomst voor de nabestaanden. „Zij worden als eerste geïnformeerd.”