Nederlandse boeren mogen al jaren meer mest uitrijden dan collega’s in andere EU-lidstaten, op voorwaarde dat de waterkwaliteit voldoende zou worden beschermd. In september werd evenwel bekend dat aan die uitzonderingspositie in 2026 een einde komt. Er werd een geleidelijke afbouw afgesproken, maar dan moest Nederland wel al dit jaar maatregelen treffen om watervervuiling te beperken.

Op aandringen van een Kamermeerderheid koos Adema ervoor een aantal van die maatregelen een jaar uit te stellen, omdat veel boeren in september al verplichtingen waren aangegaan voor het winterseizoen. De Europese Commissie liet evenwel al op 20 december weten dat de deal dan van de baan zou zijn. Die informatie deelde Adema vervolgens niet met de Kamer.

Adema probeerde zijn fout te herstellen en kondigde vorige week aan dat de door Brussel geëiste maatregelen per 1 maart alsnog worden ingevoerd. D66-Kamerlid Tjeerd de Groot is er nog niet gerust op dat daarmee de derogatie is gered. Hij wijst er bijvoorbeeld op dat boeren volgens een overheidswebsite van 16 februari tot 1 maart nog gewoon dierlijke mest mogen uitrijden alsof er niets aan de hand is.

„Dat worden de doldwaze mestuitrijdagen als we niet uitkijken”, waarschuwt De Groot. Hij vraagt zich hardop af of dit niet weer zo’n „geitenpaadje” is waar de Europese Commissie juist helemaal klaar mee is. Ook VVD-Kamerlid Thom van Campen houdt zorgen. „Hoe weten we zeker dat boeren de komende jaren nog kunnen rekenen op de derogatie?”

PvdA’er Joris Thijssen oppert om het zekere voor het onzekere te nemen en alsnog voor de strengst denkbare variant te kiezen. Hij vreest dat de Europese Commissie alsnog eist dat de regels al per 1 februari ingaan, of zelfs met terugwerkende kracht tot 1 januari. „Dan zitten boeren weer in de penarie.”