Drie dagen na de wapendonorconferentie van vijftig bevriende landen op de Amerikaanse luchtmachtbasis Ramstein in Duitsland kondigt de Poolse premier Mateusz Morawiecki aan officieel een verzoek te doen voor het sturen van de moderne Leopardgevechtstanks voor Oekraïne.

De gevraagde toestemming is overigens slechts een kwestie van secundair belang, meldt Morawiecki. „Zelfs als we deze goedkeuring niet zouden krijgen, zouden we onze tanks nog steeds samen met anderen naar Oekraïne overbrengen.” Morawiecki wijst daarbij naar samenwerking met een kleine coalitie van landen die voor levering is.

De Poolse premier dreigde vorige week al Leopards te sturen zonder Duitse toestemming. „We zullen niet werkeloos toekijken hoe Oekraïne doodbloedt”, twitterde hij zondag nog. Morawiecki herhaalde zijn dreigement overigens niet tijdens de wapendonorconferentie in Ramstein.

Ondanks het feit dat de vraag om tanks al wekenlang op tafel ligt, kon Scholz vrijdag nog geen knoop doorhakken over het sturen van eigen Leopardtanks of tanks van hetzelfde type uit bevriende NAVO-landen. Omdat de Leopards van Duitse makelij zijn, moet Berlijn groen licht geven.

Minister van Buitenlandse Zaken Baerbock deelde zondag mee dat Duitsland de levering van gevechtstanks uit Polen niets in de weg legt. Daarbij herhaalde ze desgevraagd haar standpunt. Een woordvoerder van de Duitse regering leek maandagmiddag echter afstand te nemen van Baerbock. De kwestie moet –volgens de woordvoerder– eerst nog worden besproken in de zogenoemde Duitse Federale Veiligheidsraad.

Daarmee bereikt de uiterst gevoelige politieke discussie over dit slepende dossier een nieuw, chaotisch dieptepunt. De regering-Scholz lijkt daarmee afstand te nemen van het ministerie van Buitenlandse Zaken.

Scholz staat nu voor de vraag of hij zijn defensieminister afvalt en voet bij stuk houdt. Daarmee belandt Scholz niet alleen internationaal in een isolement, maar ook in zijn eigen coalitie. De andere optie is om met Baerbock mee te gaan en Polen toestemming te verlenen.

In Duitse opiniepeilingen is over het algemeen minstens de helft van ondervraagden tegen de levering omdat die de oorlog zou escaleren en mogelijk leidt tot een totale oorlog van westerse landen met Rusland.

Bloedige strijd

Kiev dringt al maanden sterk aan op het sturen van Leopards. De krachtige gevechtstanks zijn van cruciaal belang in de bloedige, vastlopende strijd tegen de Russen en bij de herovering van Oekraïens grondgebied. Daarbij rekenen nagenoeg alle analisten op een nieuw Russisch offensief, waarvoor Moskou nu 150.000 troepen traint.

Internationaal wordt ook zware druk uitgeoefend op Duitsland om zware Leopardgevechtstanks te leveren aan Oekraïne. Of op z’n minst bondgenoten daar toestemming voor te geven. Polen, Finland en de Baltische staten willen Oekraïne tanks sturen.

Bondskanselier Scholz is echter bang de Russische president Vladimir Poetin te provoceren door Leopardtanks te verstrekken aan Oekraïne. Verder wil hij zich niet laten meeslepen richting Derde Wereldoorlog. Bovendien zou het sturen van tanks op logistieke problemen stuiten.

Het tankgetreuzel is symptomatisch voor de opstelling van Duitsland. Militaire steun aan Oekraïne is maar moeizaam en mondjesmaat op gang gekomen. Veelzeggend is dat de vorige week opgestapte defensieminister Christine Lambrecht aanvankelijk 5000 helmen overhandigde aan Oekraïne.

Dat wil niet zeggen dat Duitsland niets doet. Berlijn stuurt geavanceerde Iris-T-luchtafweer en pantserhouwitsers. Marder-pantservoertuigen staan klaar voor verscheping, evenals Patriotluchtverdediging; samen met de VS en Nederland. Met deze omvangrijke steun is Duitsland de grootste Europese financier van Oekraïne. Duitsland neemt daarbij echter niet de leidende rol op zich die past bij de status van de grootste economie van Europa.

Tekenend is dat de discussie in Berlijn drie dagen na Ramstein volop doorgaat. Duitsland maakt daarbij opnieuw een weinig krachtige indruk. Erger, Poetin legt de besluiteloze Duitse houding uit als teken van zwakte van het Westen. Een naaste medewerker van Poetin dreigde zondag met een „wereldwijde catastrofe” om de levering van aanvalswapens aan Kiev.

De schade voor Duitsland is groot, de frustratie in verschillende NAVO-landen ook. Het getreuzel blijft Berlijn de komende decennia achtervolgen. Baerbock is hard bezig de reputatieschade te beperken; een zware klus om Duitse prestige en westerse eenheid te herstellen.