Russische en Oekraïense troepen bevechten elkaar op leven en dood in de slag om Bakhmut, de stad op 80 kilometer van de regionale hoofdstad Donetsk. Dronebeelden tonen een zwaar gehavende, desolate stad. Zwartgeblakerd. In puin geschoten. Het macabere landschap lijkt een gatenkaas door talloze granaatinslagen. Bijna alle 70.000 inwoners zijn het strijdtoneel allang ontvlucht; een handvol blijft.

De gevechten bij Bakhmuth zijn uitzonderlijk zwaar. Sinds het begin van de oorlog zijn ruim 100.000 Russische militairen gesneuveld, waarbij de grootste verliezen plaatsvonden bij Lyman en Bakhmut, volgens het Oekraïense leger. Niet voor niets wordt Bakhmut oneerbiedig een gehaktmolen genoemd.

Bakhmut is al maandenlang het brandpunt van het Russische offensief in de Donbas. De Wagner Groep, een privéleger gelieerd aan het Kremlin, vecht er vooral.

Wagnerleider Yevgeni Prizoghin, die uiterst kritisch is over de slechte Russische prestaties in Oekraïne, zou in Bakhmut laten zien hoe het moet. Prizoghin boekt echter vooralsnog ook weinig succes. De terreinwinst aan het front beperkt zich soms tot een paar honderd meter per dag. De versterking met reguliere Russische troepen van medio november, teruggetrokken na de bevrijding van Cherson, zet ook al geen zoden aan de dijk.

Zwaargehavend

De vraag is wat de Russen bezielt om zo zwaar in te zetten op een redelijk onbeduidend provinciestadje in het oosten. De verovering van Bakhmut maakt de weg vrij voor een Russische opmars richting Lysiansk, Kramatorsk en de rest van de Donbas. Maar rechtvaardigt dat het sneuvelen van duizenden militairen? Bakhmut is militair niet van strategische betekenis.

De wanhopige Russische inzet bij Bakhmut heeft wellicht te maken met de vurige wens van de Russische president Vladimir Poetin om zijn thuisfront een succes te presenteren. Zeker na de zware Russische nederlagen bij Charkiv en Cherson kan Poetin een opsteker wel gebruiken. Het staken van de strijd om Bakhmut zou nieuw gezichtverlies opleveren. De Russen resteert daarom vooralsnog één optie: doorvechten.

Oekraïne heeft intussen aanzienlijke versterkingen toegezegd om Bakhmut te verdedigen. „Het is onwaarschijnlijk dat Rusland de komende weken een significante doorbraak zal bereiken in de buurt van Bakhmut”, aldus Britse inlichtingendiensten maandag.

Het verloop van de oorlog dwingt de Russen wellicht om bakzeil te halen, zo maakt een analyse van het Institute for the Study of War (ISW) duidelijk. Het Russische offensief belandt bij Bakhmut binnenkort waarschijnlijk in een impasse, waarbij het leger niet langer in staat is operaties (offensief en defensief) voort te zetten.

De maandenlange gevechten eisen hun tol. De Russische troepen in de Donbas zijn incompleet, zwaargehavend en uitgeput. De Russen kunnen niet langer opereren met compagnies (100-150 man) en bataljons (400-2000 man), maar hooguit met pelotons (20-50 man) of squadrons (10-15 man).

Bovendien dreigt een ernstig tekort aan munitie. De Russen vuurden volgens Oekraïense inlichtingendiensten regelmatig 60.000 granaten per dag af op Oekraïne, op dit moment blijft het aantal steken op amper 20.000. Het Russische leger moet door munitietekorten waarschijnlijk het tempo van de beschietingen bij Bakhmut terugschroeven. Slaagt Moskou erin troepenversterkingen te sturen, dan kan de situatie ineens weer muurvast zitten.

Ook aan Oekraïense kant dreigen ernstige tekorten. Westerse bondgenoten kijken tegen de bodem van hun wapenskamers aan, terwijl de defensie-industrie niet in staat is op korte termijn grote aantallen munitie te leveren. De spannende vraag in deze slijtageslag is wie als eerste door zijn munitievoorraad heen is: Kiev of Moskou. Oekraïne is nog altijd in het voordeel met betere wapens, Rusland heeft een voorsprong met grote aantallen militairen.