Randstad laat het carbid weer links liggen
Vuurwerkhandelaren die ook carbid verkopen, konden de drukte in de afgelopen jaren nauwelijks aan. Vooral via internet schafte Nederland zich vele honderden kilo’s van het explosieve goedje aan om de jaarwisseling toch met grote knallen te kunnen vieren. Maar nu er bijna overal in Nederland weer vuurwerk afgestoken mag worden, is de belangstelling voor carbidschieten vanuit het westen van het land weer weg, merken de carbidverkopers. „Bestellingen komen weer gewoon uit het noorden en oosten van het land, waar carbidschieten een traditie is”, aldus de Oudjaarswinkel in het Friese Lippenhuizen.
Tijdens de coronacrisis was vuurwerk afsteken in heel Nederland verboden. Maar carbid viel niet onder het vuurwerkverbod en knalt toch heel hard. Daarom stond carbidschieten toen ineens enorm in de belangstelling. Sommige gemeenten in de Randstad voegden in allerijl regels voor carbidschieten toe aan de algemene plaatselijke verordening (apv). „Maar carbidschieten is nog niet zo makkelijk. Je moet er wel een beetje ervaring mee hebben. Vuurwerk afsteken gaat veel sneller. Daarom is de animo voor carbidschieten ook snel weer weggezakt”, denkt vuurwerkhandelaar Jan Souman uit Hattem in Gelderland.
Carbidschieten behoort tot de Inventaris Immaterieel Cultureel Erfgoed. De traditie stamt af van de Germanen. In het noorden en oosten van het land is het laten knallen van carbid al heel lang traditie, waar ook speciale clubs voor zijn. Sinds 2015 komen ziekenhuizen en de veiligheidsregio’s in Friesland, Groningen, Drenthe, Overijssel en Gelderland elk jaar met een campagne voor „de BOCK” (de Bewust Oplettende Carbid Knaller), iemand die bij het schieten speciaal op de veiligheid let. Want carbid explodeert hard. In Joure richtte een ontploffende giertank met carbid in 2020 grote schade aan. De mannen die met het carbidkanon rondreden hebben elk 180 uur taakstraf gekregen.
Carbid is een verbinding van koolstof en calcium. Carbidschieters stoppen een brokje carbid in een lege melkbus en maken dat nat. Daardoor ontstaat een gas dat zich ophoopt in de met een bal afgesloten bus. Via een gat in de onderkant van de melkbus wordt het gas aangestoken. Na korte tijd explodeert het gas en schiet de bal tientallen meters weg. De BOCK-campagne waarschuwt carbidschieters en omstanders om gehoorbeschermers en een veiligheidsbril te dragen. En te zorgen voor voldoende kennis van zaken. De campagne van dit jaar waarschuwt speciaal tegen nieuwsgierigheid: „Nooit aan de bus of de bal komen als er geen knal komt. Het gas kan zomaar alsnog exploderen.”