Zo is er sprake van structurele problemen als gebrek aan privacy en geluidsoverlast en zijn er überhaupt ook te weinig plekken. Maar het hof legt de Staat geen dwangsommen op, omdat de Staat de problemen niet binnen een concrete termijn kan oplossen.

Het hof in Den Haag deed uitspraak in het hoger beroep van het kort geding dat VluchtelingenWerk Nederland (VWN) aanspande tegen de Staat en het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA).

Het hof is het met de Staat eens dat er in de gehele opvangketen te weinig plaatsen beschikbaar zijn en dat ook het landelijke woningtekort bijdraagt aan het gebrek aan doorstroming. Dat de Staat dit probleem zelf heeft veroorzaakt door eerder opvangplekken te sluiten, weegt volgens het hof niet mee. “De Staat kan niet worden veroordeeld tot iets doen waar het niet toe in staat is.” Het hof noemt het sluiten van opvanglocaties in de afgelopen jaren “betreurenswaardig”, maar: “Het hof twijfelt er niet aan dat de Staat extra opvanglocaties zal realiseren. Het hof twijfelt ook niet aan de inzet van de staatssecretaris om de crisis op de kortst mogelijke termijn op te lossen.”

Daarbij benoemt het hof ook dat leegstaande kantoorgebouwen en vakantieparken, zoals VluchtelingenWerk suggereerde, niet snel ingezet kunnen worden als opvanglocatie. “Voor dergelijke locaties is ook personeel nodig”, aldus het hof, verwijzend naar de krappe arbeidsmarkt.

In oktober bepaalde de rechtbank dat de kwaliteit van de opvang van asielzoekers onder de aanvaardbare norm is gezakt en dat sommige zaken per direct verbeterd moet worden. De Staat en het COA gingen in beroep tegen deze uitspraak.

Staatssecretaris Eric van der Burg (Asiel) meldt via zijn woordvoerder te “erkennen dat het beter moet in de opvang” en daar “dag in dag uit” hard aan te werken. “Aan het einde van de dag is er nog steeds een tekort aan reguliere opvangplekken in Nederland.” De uitspraak van de rechter beschouwt hij niet als winst. De staatssecretaris zal gemeenten en andere organisaties blijven oproepen om mee te werken aan structurele oplossingen.

Vorige week liet Van der Burg nog weten dat het kabinet de bevelen van de rechter niet kan nakomen. De zaak gaat vooral over de situatie in Ter Apel, waar meermaals mensen noodgedwongen buiten moesten slapen, en de opvang van asielzoekers in de (crisis-)noodopvang.