Eerder deze week werd al duidelijk dat e-sigaretten straks alleen nog naar tabak mogen smaken en niet meer naar zoetigheid of vruchten. De strengere regels voor de verkoop komen daar nog bovenop. „Nu kunnen jongeren het op veel te veel plekken kopen. Bovendien is het nu nog online mogelijk. Hoe moeilijker je aan die e-sigaretten, aan de vapes komt, hoe moeilijker het is om te beginnen met roken”, zegt Van Ooijen.

Hij heeft ook een verbod op snus zonder tabak aangekondigd. Dit zijn zakjes met nicotine die onder de bovenlip gedaan worden. Het is een variant van zakjes met tabak, die al verboden waren. Het bredere snusverbod vindt Van Ooijen nodig omdat de tabaksindustrie volgens hem „voortdurend” nieuwe producten bedenkt waarmee jongeren in aanraking komen met nicotine. Nicotine is slecht voor jongeren en leidt er mogelijk toe dat ze eerder gaan roken, stelt hij.

Het kabinet treft meer maatregelen om roken tegen te gaan, waarvan een deel al eerder is aangekondigd. Zo mogen ook sigaretten en shag vanaf 2030 alleen nog verkocht worden in gemaks- en speciaalzaken en vanaf 2032 alleen nog in de speciaalzaak. In 2024 moeten winkels die tabak verkopen zich registreren. Ook wordt roken op meer plekken verboden en wordt overwogen de minimumleeftijd voor de verkoop van tabak naar 21 jaar te verhogen. De accijns op tabak gaat dit jaar én volgend jaar met 1,22 euro omhoog.

KWF Kankerbestrijding, het Longfonds en de Hartstichting vinden het goed dat de overheid maatregelen wil, maar laten in een reactie weten dat ze eigenlijk meer verwachten van de overheid. Zo willen de gezondheidsstichtingen dat vanaf 2024 ieder jaar de accijnzen met minimaal 10 procent omhoog gaan, dat nog eerder alleen speciaalzaken tabak mogen verkopen, de minimumleeftijd voor roken verhogen tot 21 en het rookverbod uitbreiden. „Het draagvlak voor stevige maatregelen is hoger dan ooit.”

Het besluit om de smaken voor e-sigaretten aan banden te leggen, kwam Van Ooijen op kritiek van de e-sigarettenbranche te staan. De smaakstoffen die zijn toegestaan, zouden naar tabak moeten smaken, maar zullen consumenten niet aanspreken, voorspelt branchevereniging Esigbond.

„Ik moest er wel een klein beetje om glimlachen, want ze zeiden: onze gebruikers zullen het daardoor minder gaan gebruiken”, zegt Van Ooijen daarover. „Dat is precies de bedoeling, want het is een schadelijke vorm van roken.” De e-sigaretten kunnen rokers helpen stoppen, maar is het nu „te vaak andersom”, vindt de staatssecretaris. „Dat jongeren via die vape aan de tabak gaan.”