Poolreiziger Bernice Notenboom: We spelen hoog spel

Notenboom wil graag de wetenschap helpen aantonen dat het heel moeilijk is de doelstelling van 2 graden nog te halen. „We lopen achter de feiten aan”, antwoordt ze op de vraag waarom ze deze expeditie leidt. „In Parijs is in 2015 afgesproken de opwarming van de aarde tot maximaal 2 graden te beperken. Er is een fotomomentje geweest waarbij ook premier Rutte aanwezig was, maar vervolgens gebeurt er niks. We nemen daarmee een enorme gok. We weten nog maar weinig over klimaatverandering. De statistieken worden de hele tijd bijgesteld. Vorig jaar werd nog voorspeld dat de Arctische Oceaan, het centrale gedeelte van de Noordpool, in 2030 ijsvrij zou zijn. Het gaat veel sneller. Misschien is het deze zomer al zover.”

Wat zijn de gevolgen van het smelten van de Noordpool?

„Dat weten we niet. We weten wel dat de Noordpool een enorme invloed heeft op de Golfstroom. Dit is een snelle, krachtige stroming in de oceaan die voortdurend warm water brengt van de Golf van Mexico naar Europa. Die Golfstroom is enorm aan het veranderen. Dat merkte ik afgelopen winter aan den lijve. Ik woon in Canada, in British Columbia, en daar was het wekenlang achter elkaar 30, 40 graden onder nul. Het was er kouder dan op de Noordpool, doordat er koude lucht naar de lagere breedtegraden lekt.

Het verstoren van de Golfstroom kan voor allerlei rare situaties zorgen. Je kunt ergens wekenlang achter elkaar regen krijgen en daarna wekenlang droogte. Waar dat zal gebeuren, weten we niet.”

U noemt een expeditie op de Noordpool ”de zwaarste expeditie ter wereld”. Wat maakt het zo zwaar?

„De kou, het gevaarlijke ijs, het afzien. Ik ben tien jaar geleden voor het eerst op de Noordpool geweest. In 2014 was ik er ook. Toen moesten we 88 kilometer voor het eindpunt geëvacueerd worden, omdat het ijs te gevaarlijk werd. Het is heel spannend wat we nu gaan zien. Ik durf het niet te zeggen. Het ijs is nog veel slechter geworden. We zijn twintig, dertig dagen onderweg en we kunnen er niet van uitgaan dat het ijs stabiel is.”

De EO zendt in de herfst een documentaire uit over de expeditie. Waarom koos u voor de EO?

„De beelden die wij zelf maken tijdens de reis worden inderdaad door de EO uitgezonden. Dat we bij een christelijke omroep zijn uitgekomen, komt doordat religieuze mensen anders naar de planeet kijken. Zij zien graag de prachtige plaatjes van de Noordpool die we maken. Christenen begrijpen nog dat wij rentmeesters van de aarde zijn. Het gevoel van verantwoording is er, al blijft het helaas vooral bij woorden. Het rentmeesterschap van de aarde is helemaal verdwenen.”

Heeft het zin om met feiten over het smelten van de Noordpool te komen, als je ziet dat machtige mensen zoals Donald Trump klimaatverandering ontkennen?

„Er wordt vaak naar Trump gewezen, omdat hij met zijn opvattingen naar buiten komt in oneliners. Maar klimaatverandering ontkennen doen we allemaal, omdat het niet in onze achtertuin gebeurt. Pas als wij straks in Nederland met overstromingen te maken hebben en het de hele maand juli en augustus regent, zeggen we: er moet iets gebeuren.”

Direct na uw expeditie gaat u 66 topmanagers uit het bedrijfsleven de gevolgen van klimaatverandering in Spitsbergen laten zien. Verwacht u van hen meer dan van politici?

„Het beperken van de opwarming tot 2 graden moet uit het bedrijfsleven komen, dat verantwoordelijk is voor het maken van al die producten waarnaar consumenten vragen en waarvoor zo veel CO2 wordt uitgestoten. Ik heb een paar topmannen van grote bedrijven uitgenodigd en vervolgens haakten er heel veel aan. Ze kwamen naar mij toe. Als je er een paar hebt, willen ze allemaal. Ze willen met eigen ogen de gevolgen van klimaatverandering zien, om er in hun bedrijf wat mee te doen.

Er waren ook politici die mee wilden, maar dat heb ik geweigerd. Politici zijn ook belangrijk: je hebt ze nodig voor subsidies en beleid en uiteindelijk een klimaatwet, maar het zijn in eerste instantie de bedrijven die in beweging moeten komen. Ik wil ze aanspreken op hun morele plicht om duurzaam te worden. Ze kunnen er hun voordeel van maken in hun concurrentiestrijd. Het is interessant dat het niet vaker gebeurt. Veel bedrijven hebben goede intenties en een duurzaamheidsstrategie, maar in de marketing wordt er te weinig mee gedaan.”

Is het tij nog te keren?

„Volgens mij is het al te laat om de 2 gradendoelstelling te halen. De goede intenties zijn er wel bij bedrijven en bij de jongere generatie, maar het gaat niet snel genoeg. We moeten het beetje ijs dat we nog hebben, goed beschermen, want we weten niet wat er gaat gebeuren als het ijs allemaal weg is. We moeten het risico niet willen lopen.”

2Dgrees-expeditie

De Canadees-Nederlandse poolreiziger en klimaatjournalist Bernice Notenboom vertrok woensdag op expeditie naar de Noordpool. Daar skiet zij vanaf 1 april in twintig tot dertig dagen van de 88e naar de 90e breedtegraad. Haar team gaat tussen deze twee breedtegraden Arctisch onderzoek van ruimtevaartorganisaties NASA en ESA ondersteunen met 1250 metingen op het ijs. Hun satellieten kunnen vanuit de ruimte zeer gedetailleerde beelden van de Noordpool maken, maar zijn niet in staat sneeuw van ijs te onderscheiden. Op de exacte tijdstippen waarop de NASA overvliegt met meetapparatuur, stuurt de zogeheten 2Dgrees-expeditie vanaf het ijs gps-coördinaten. Voor het eerst kan de NASA daarmee de satellieten nauwkeurig afstellen. Zo krijgen NASA en ESA beter inzicht in de ijsdiktes op de Noordpool.

Direct na de expeditie, op 29 april, vaart Bernice met 66 topmanagers naar Spitsbergen voor de zichtbare gevolgen van klimaatverandering rond de Noordpool. Op de website 2dgrees.com zijn de vorderingen van de expeditie te volgen.

Poolreiziger Bernice Notenboom: We spelen hoog spel

Groen & duurzaamheid

RD.nl in uw mailbox?