„We hebben het recht om niet te hoeven nadenken”

Het was voor iedereen even wennen: de generale synode van de Protestantse Kerk vergaderde voor het eerst op Nieuw Hydepark in Doorn. Daar staat het geheel vernieuwde „huis van de kerk”, dus het was een logische stap om voortaan dáár de landelijke kerkvergaderingen te gaan houden.

Of iedereen daar na donderdag nog even enthousiast over is, is maar de vraag. De 75 synodeleden en hun tafels en stoelen pasten maar net in de vergaderzaal; voor de pers was geen ruimte meer. Die volgde de beraadslagingen via een scherm in een kamertje.

De Protestantse Kerk gaat het allemaal evalueren, zegt een woordvoerder. De volgende generale synode, in april, vindt in ieder geval op het vertrouwde adres plaats: congrescentrum De Werelt in Lunteren.

De synode ruimde donderdag een groot deel van de middag en de avond in om over ethische zaken te praten. Dat is ook nieuw beleid van de kerk: meer aandacht voor maatschappelijke vraagstukken. Probleem is wel een beetje dat tot nu toe het gesprek over dergelijke onderwerpen binnen de kerk maar moeilijk op gang komt.

Het bewijs lag donderdagavond op de synodetafel. Stichting Kerk en Wereld onderzocht hoe de ethische brochures ”Wij en ons werk” (2012), ”Familie als gegeven” (2013) en ”Wij en ons lichaam” (2015) de afgelopen jaren hun weg in de kerken vonden. De conclusie: ze gaan over onderwerpen die gemeenteleden aanspreken, maar ze bieden geen „prikkelende, krachtige en spraakmakende bijdrage aan het debat.”

De Protestantse Kerk blijkt een snelle leerling: donderdag werd meteen een gesprekspanel georganiseerd over de Donorwet, met voor- en tegenstanders. De Tweede Kamer aanvaardde vorige maand een wetsontwerp van D66-Kamerlid Dijkstra. De wet –die nog door de Eerste Kamer moet– bepaalt dat iedere Nederlander van 18 jaar en ouder automatisch donor is, tenzij hij of zij aangeeft dit niet te willen. Doel van de wet is het aantal donoren te vermeerderen.

De discussie gaat vooral tussen dr. Annelien Bredenoort, lid van de Eerste Kamer namens D66 (vóór) en dr. Theo Boer, ethicus van de Protestantse Theologische Universiteit (tégen). De laatste vindt de Donorwet een vorm van overheidsdwang en daarom liet hij zich uit het donorregister schrappen. Dr. Boer erkent dat je als donor mensen „enorm kunt helpen.” „Maar doneren betekent geven. Daar ligt voor mij de crux.”

Gespreksleider is EO-presentator Tijs van den Brink. Hij vraagt wat eigenlijk het probleem van dr. Boer is. „Stel dat iemand nooit zijn post opent, dan verbindt de overheid daar een consequentie aan”, zegt de ethicus. „De mens heeft het recht om niet te hoeven nadenken.”

Bredenoort legt nog eens de achtergrond van de wet uit. „Ongeveer 150 mensen per jaar overlijden omdat er geen orgaan voor hen beschikbaar is. Van de Nederlanders staat 24 procent geregistreerd, terwijl veel meer mensen aangeven donor te willen zijn. De wet stimuleert mensen om over donorschap na te denken.”

Volgens haar is er geen sprake van dwang („dat is een heel groot misverstand”). De wet is ingegeven door „barmhartigheid.” Ze vindt het gebrek aan donoren zwaarder wegen dan het „recht op onverschilligheid”, waarover dr. Boer spreekt. „Je kunt donorregistratie in twee minuten regelen. Gewoon even inloggen met je DigiD.”

Synodelid diaken F. Bos (Noordeloos) is orgaandonor. „Als er drie mensen per week sterven omdat ze geen orgaan kunnen krijgen, dan kan ik hen niet zomaar voorbij lopen. Zoals de priester en de Leviet in de gelijkenis van de barmhartige Samaritaan. Misschien heeft God de mens wel twee nieren gegeven om er een weg te geven.”

„We hebben het recht om niet te hoeven nadenken”

Kerk & religie

RD.nl in uw mailbox?