RD-onderzoek kerk in coronatijd: conclusies en downloads

Lezersenquête

Op het onderzoek onder RD-lezers kwam binnen enkele dagen tijd een overweldigende respons. Uiteindelijk zijn de gegevens van 8319 ingevulde vragenlijsten verwerkt.

Download de gegevens uit het lezersonderzoek hier:

De belangrijkste resultaten op een rij:

Veel mensen (93 procent) zijn tevreden over de manier waarop in de eigen gemeente is gereageerd op de overheidsmaatregelen. Ruim een op de drie respondenten ervaart dat de band met de gemeente zwakker is geworden dan voor de crisis. Meer dan de helft van de gemeenten van respondenten (61 procent) biedt een beelduitzending aan, ongeveer een op de drie alleen geluid. Dit verschilt sterk per kerkverband. Zo biedt in de Protestantse Kerk in Nederland (PKN) 90 procent van de gemeenten beeld aan, in de Gereformeerde Gemeenten (GG) is dat 57 procent, in de Gereformeerde Gemeenten in Nederland (GGiN) 1 procent. Veel mensen waarderen de manier van uitzenden van hun gemeente. Opvallend is dat deze waardering aanzienlijk hoger is in gemeenten met beelduitzendingen (97 procent tevreden) dan in gemeenten met alleen geluid (76 procent tevreden). Een meerderheid van de diensten (80 procent) is op het moment van uitzenden live te luisteren en/of te kijken voor iedereen. Zo’n 18 procent is alleen live te beluisteren met inloggegevens. De coronacrisis heeft in gemeenten van vier van de vijf respondenten voor veranderingen gezorgd in de manier waarop de gemeente een dienst uitzendt. Meest opvallende veranderingen zijn de overstap van geluid naar beeld (in 48 procent van de gemeenten), of de keuze om gebruik te gaan maken van internet voor de uitzending (in 17 procent van de gemeenten). Deze laatste verandering vond het vaakst plaats in gemeenten van respondenten uit de GGiN, de OGGiN en de GG. Ongeveer een op de drie RD-lezers is door de crisis anders gaan denken over online-uitzendingen van hun gemeente. Ruim een op de drie mensen kan zich tijdens uitzendingen moeilijker concenteren dan tijdens een gewone dienst. Dit geldt met name gezinnen met kinderen. Thuis wordt relatief vaak meegezongen met psalmen en/of liederen die tijdens een uitzending klinken. Ongeveer een op de tien luisteraars zingt nooit mee, terwijl 14 procent dat soms doet. Vier van de vijf personen volgt twee uitzendingen van de eigen gemeente op zondag; bijna een op de vier mensen volgt (al dan niet naast de eigen diensten) een dienst van een andere gemeente. Op sommige plekken (3 procent, 260 respondenten) wordt in coronatijd geen tweede dienst uitgezonden, terwijl die voorheen wel werd gehouden. Een groot aantal gemeenten van respondenten (78 procent) is sinds de crisis begonnen met andere uitzendingen dan die van de zondagse diensten, zoals doordeweekse meditaties.

Kerkenraadsenquête

Een vragenlijst verstuurd naar scriba’s van kerkenraden uit de RD-achterban leverde 373 reacties op.

Download de gegevens uit het onderzoek onder kerkenraden hier:

De belangrijkste resultaten op een rij:

Zo’n 40 procent van de kerkenraden die reageerde op de enquête vergadert momenteel online. Ruim een op de vijf kerkenraden vergadert (weer) fysiek, terwijl zo’n 19 procent van de kerkenraden momenteel niet vergadert. Veel catechisaties en verenigingen zijn volledig stilgelegd. In ongeveer een kwart van de gemeenten vinden online verenigingsactiviteiten plaats. In 163 van de onderzochte gemeenten vinden tijdelijk geen huisbezoeken plaats, een optie waarvoor met name de GG (75 procent van de kerkenraden) en de GGiN (71 procent) kiezen. In 156 gemeenten worden de huisbezoeken momenteel digitaal uitgevoerd, bijvoorbeeld telefonisch. Deze optie heeft het vaakst de voorkeur in de PKN (58 procent van de kerkenraden) en in de CGK (44 procent). Van de gemeenten uit het onderzoek die diensten uitzenden, doet ruim twee op de drie dat met beeld. Ongeveer een kwart van de gemeenten zendt geluid uit via internet en eventueel ook een klassieke kerktelefoon. Zo’n 12 kerkenraden (3 procent) geven aan alleen uit te zenden via de klassieke kerktelefoon of scanner. Gemeenten met een eigen predikant hebben relatief vaker een beelduitzending. Van alle gemeenten (216) die aangeven een predikant te hebben, kiest 78 procent (168) voor een beelduitzending. Van de gemeenten (120) die aangeven géén eigen predikant te hebben, en waar dus gastpredikanten voorgaan of leesdiensten worden gehouden, kiest juist een minderheid (55 gemeenten, 46 procent) voor beeld. Dit hangt samen met het feit dat in gemeenten met een groter predikantentekort ook relatief meer bezwaren tegen beelduitzendingen bestaan. De coronacrisis heeft in vier van de vijf onderzochte gemeenten voor een verandering gezorgd in de manier van uitzending. De meest voorkomende verandering (in 51 procent van de gemeenten) is de overstap van geluid naar beeld. Ongeveer 15 procent van de uitzendingen was voorheen besloten, maar is nu openbaar. Zo’n 20 procent van de ondervraagde kerkenraden heeft al besloten dat beelduitzendingen na de crisis zullen blijven, terwijl 29 kerkenraden (8 procent) juist aangeven dat al besloten is dat de beelduitzendingen een tijdelijke maatregel zijn. De keuze om van twee diensten per zondag (al dan niet tijdelijk) naar één uitzending te gaan, is door 35 van de deelnemende kerkenraden gemaakt (9 procent). Ongeveer twee op de vijf gemeenten signaleert een verandering in de collecteopbrengsten, ten opzichte van de normale situatie. In 29 procent van de gevallen betreft dit een afname van inkomsten, in 14 procent van de gevallen een toename. Voor ruim een kwart van de gemeenten zijn de opbrengsten gelijk gebleven. De meeste kerkenraden (58 procent) hebben nog geen besluit genomen over zingen in de eredienst als er meer aanwezigen mogen zijn. Zo’n 16 procent van de kerkenraden geeft aan dat de samenzang zal plaatsvinden zoals dat voorheen ook gebeurde. Ongeveer 12 procent zegt dat er niet gezongen zal worden in de gemeente, terwijl in 25 gemeenten wel gezongen zal worden, maar niet door alle aanwezigen. Veel kerkenraden laten weten behoefte te hebben aan meer duidelijkheid over het besmettingsrisico bij zingen.

De artikelen over de enquêteresultaten zijn na te lezen via rd.nl/kerkopafstand .

RD-onderzoek kerk in coronatijd: conclusies en downloads

Kerk & religie

RD.nl in uw mailbox?