„Prediker preekt vreugde in leven vol ijdelheid”

Dr. Post presenteerde vrijdag in Veenendaal zijn boek ”Prediker. Hoe wijsheid het leven voordeel brengt” (uitg. Brevier, Kampen). Na vier promoties verdiepte dr. Post –bedrijfskundige en theoloog– zich in verschillende Bijbelboeken: eerst Job, en nu Prediker.

Hij typeerde Prediker als „een wijsheidsleraar met een pedagogische aanpak.” „Hij wil laten zien dat een leven zonder de vreze des Heeren een ijdel leven is. Hoe eerder je de Heere gaat vrezen, hoe meer voordeel je dat gaat brengen. Door het hele boek heen is er de aansporing: Heb ontzag voor God, vertrouw op God, heb de Heere lief. Alleen het geloof in God redt je van de zinloosheid van het leven en redt je in het oordeel dat over alle mensen komt.”

Vreemde eend

Prof. dr. E. van ’t Slot, bijzonder hoogleraar aan de Rijksuniversiteit Groningen, typeerde Prediker als een vreemde eend in de bijt van de Bijbelse canon. „Prediker spreekt afstandelijker over God dan andere Bijbelboeken. Natuurlijk, God is er wel, maar Hij wordt niet bij Zijn Naam genoemd. Zijn wegen zijn alleen maar ondoorgrondelijk.”

Maar misschien is dáárom Prediker wel in de canon gekomen: om de pijn te laten staan, zoals bij Job. „Zelfs de pijnlijke vragen van Prediker mag de gelovige niet uit de weg gaan. De stem van Prediker is juist nodig om het geloof te verrijken, zoals door de dissonant de muziek ook boeiend wordt. Die brengt je aan de grens van de menselijke wijsheid en dan is het heerlijk om te weten dat het God is Die spreekt.”

Prof. dr. J. Hoek, hoogleraar aan de Evangelische Theologische Faculteit te Leuven, vindt het een kunst om Bijbelschrijvers niet vroegtijdig in de rede te vallen. Dat geldt ook Prediker: „om zo, ondanks onze goede en stichtelijke bedoelingen, de kracht van zijn betoog te ondergraven in plaats van te versterken. Post schrijft dat we in Christus worden verlost van de ijdelheid van het leven. Persoonlijk ben ik het met deze benadering zeker eens, maar ik teken wel aan dat hier het gevaar dreigt dat we aan de ruigheid, de rauwheid, de tegendraadsheid van de Prediker niet altijd recht doen.”

Prof. Hoek ging aan de hand van een viertal voorbeelden na hoe Post met lastige teksten uit het boek Prediker omgaat. Zoals de oproep om „niet al te rechtvaardig en te goddeloos” te zijn. „De context maakt duidelijk dat de Prediker wil dat we leren leven met de tegenstrijdigheden in het bestaan. Een rechtvaardige sterft soms een vroege dood, een goddeloze zien we een hoge leeftijd bereiken. Tussen deze twee uitersten van al te rechtvaardig en al te goddeloos loopt de smalle weg van de vreze des Heeren, waarbij we de levensraadsels als raadsels laten staan en nochtans belijden dat de Heere recht is in al Zijn weg en werk.”

Is Prediker vrouwonvriendelijk? Er wordt bijvoorbeeld gesproken over een vrouw die een vangnet is; en Prediker had niet één vrouw uit duizend gevonden. Prof. Hoek: „Al te vaak is er in patriarchale culturen en vrouwonvriendelijke kringen misbruik gemaakt van deze teksten. Als de Prediker niet één vrouw uit duizend heeft gevonden, gaat het erom dat de Prediker in dit stadium van zijn onderzoek die éne Vrouw, Vrouwe Wijsheid, nog niet gevonden heeft en daarom de zoektocht nog hoofdstukken lang voortzet.”

Ondernemer Jan Baan, oud-collega van Post, vertelde in een persoonlijk verhaal hoe de wijsheid van Salomo in Spreuken en Prediker hem inspireerde tijdens zijn werk voor het Baanconcern.

„Prediker preekt vreugde in leven vol ijdelheid”

Kerk & religie

RD.nl in uw mailbox?