De Europese Commissie stelde al in september voor om de betaling van 7,5 miljard euro aan subsidie uit het zogenoemde cohesiefonds voor Hongarije voorlopig op te schorten. Met de maatregel reageerde Brussel op de systematische fraude die de regering-Orban met EU-geld pleegde. Steeds opnieuw werden door de EU gefinancierde projecten aan een select groepje bedrijven toegekend. Bovendien zou de rechter onvoldoende onafhankelijk zijn om het financieel wanbeheer aan te pakken.

Als Orban blijvend weigerde de rechtsstaat te respecteren en corruptie te bestrijden, dreigde de Commissie het conditionaliteitsmechanisme in te zetten. Dit koppelt het uitkeren van EU-subsidies aan de naleving van de rechtsstatelijke EU-waarden. Omdat er zorgen zijn of het geld juist gebruikt wordt, zou Orban niets krijgen uit het zogenaamde cohesiefonds.

Om de druk op Boedapest verder op te voeren, oordeelde het Europees Parlement dezelfde maand dat Hongarije niet langer een volwaardige democratie is en riep de Commissie op om ook het geld uit het coronaherstelfonds stop te zetten. Hierdoor zou het land zo’n 5,8 miljard extra mislopen.

Om toch het geld te krijgen, kwamen de Commissie en Hongarije overeen dat het land zeventien maatregelen moest nemen om de onafhankelijke rechtsspraak te bevorderen en de corruptie aan te pakken. Boedapest had tot 19 november om aan de voorwaarden te voldoen.

Tegenvaller

Woensdag bepaalde de Commissie dat Hongarije tekortschoot in het doorvoeren van de hervormingen. Daarom past de Commissie voor het eerst in haar geschiedenis het conditionaliteitsmechanisme toe en loopt Hongarije dus 7,5 miljard aan subsidies mis. Ook wil de Commissie de 5,8 miljard uit het coronaherstelfonds inhouden, zolang de Hongaren de democratische rechtsstaat niet eerbiedigen.

In aanvulling op de 17 maatregelen die Orban zelf eerder voorstelde, heeft de Commissie nu 27 extra hervormingen geëist die de Hongaren moeten doorvoeren. Volgende week zal de Europese Commissie naar verwachting verder besluiten over de kwestie.

Het is een flinke tegenvaller voor Orban, die het geld hard nodig heeft. Hongarije zit in zwaar economisch weer en kampt met de hoogste inflatiecijfers van de EU. Bovendien is de ingehouden financiering niet mis. Alleen al de bevroren 7,5 miljard uit het cohesiefonds komt neer op zo’n 5 procent van het bruto binnenlands product (bbp) van Hongarije.

Het Europees Parlement vindt de door de Commissie opgelegde maatregelen echter nog onvoldoende. Europarlementariërs riepen donderdag met een resolutie de Commissie op om alle financiering aan Hongarije te bevriezen, zolang het land niet volledig aan de gestelde eisen voldoet. „Wie denkt dat Orban de hervormingen serieus neemt, gelooft ook in de Kerstman”, zei een Duitse Europarlementariër tegen nieuwsmedium Politico. Bovendien vindt het Parlement de geëiste hervormingen te beperkt om de Hongaarse rechtsstaat voldoende te herstellen.

Inmiddels heeft ook Orban gereageerd. Hij wil met een veto enkele van de meest dringende initiatieven van de EU blokkeren en zo Brussel onder druk zetten. Donderdag beloofde de Hongaarse premier zelfs een Europees steunpakket van 18 miljard euro aan Oekraïne te zullen blokkeren.

Het besluit om de EU-financiering te bevriezen gaat nu naar de Raad. Daar zullen de ministers van Financiën van de EU-lidstaten begin december over de kwestie stemmen. De lidstaten hebben vervolgens tot 19 december om het oordeel van de Commissie aan te nemen, te wijzigen of te verwerpen.