De naam van Khashoggi zal waarschijnlijk voor altijd in het geheugen van journalisten wereldwijd blijven gegrift. De Saudiër verliet zijn vaderland in 2017 en vestigde zich in de Verenigde Staten. Hij werd columnist voor de Washington Post. In die hoedanigheid leverde hij vooral heftige kritiek op de Saudische kroonprins.

Op 2 oktober 2018 betrad Jamal Khashoggi het Saudische consulaat in Istanbul, wat te zien is op beveiligingscamera’s. Dit zijn tevens de laatste beelden van Khashoggi, want sindsdien werd er niets meer van hem vernomen.

Vooral de Turkse president Recep Tayyip Erdogan nam de zaak hoog op. Alle beschuldigende vingers wezen naar de Saudische kroonprins MbS. Voor een strafrechtelijk onderzoek was echter het probleem dat het lichaam van Khashoggi nooit werd gevonden. Dat gaf aanleiding tot wilde speculaties. Zo zou zijn lichaam in het consulaat in stukjes zijn gezaagd.

In november 2018 kwam de CIA al met een rapport naar buiten over deze onverkwikkelijke kwestie. Volgens dit rapport zouden vijftien Saudiërs naar Istanbul zijn gereisd met de specifieke taak om Khashoggi „te vangen of te doden.” De CIA concludeerde dat MbS hiertoe opdracht had gegeven.

Die conclusie onderschreven andere instanties ook in de daaropvolgende jaren. Sinds 2017 had de Saudische kroonprins absolute controle in zijn koninkrijk en daarom was het zeer onwaarschijnlijk dat de missie in Istanbul was uitgevoerd zonder zijn bevel.

Door de kwestie werd de Saudische kroonprins een internationale paria die iedereen probeerde te mijden. Reizen naar Europa of de VS was voor hem een hachelijke zaak geworden, want hij liep het risico om te worden gearresteerd.

Op 27 september had er in het Saudische koninkrijk plotseling een stoelendans plaats, die in het Westen nauwelijks de aandacht trok vanwege de oorlog in Oekraïne. Koning Salman benoemde MbS tot minister-president. Voor Saudische begrippen was dit een zeer ongebruikelijke stap, omdat deze benoeming het traditionele machtsevenwicht binnen de koninklijke familie aan het wankelen bracht.

Wat dreef de Saudische vorst tot dit besluit? Zijn zoon was immers de facto al de absolute heerser in het koninkrijk. De benoeming van MbS tot premier had echter juridische consequenties binnen het internationaal recht. De kroonprins werd daarmee hoofd van een buitenlandse regering, wat hem volgens het internationaal recht immuniteit verleende.

Dat laatste werd enkele dagen geleden bevestigd door de VS. De Saudische kroonprins kan niet langer worden gearresteerd in verband met de –waarschijnlijke– moord op Khashoggi, aldus Washington. Waarschijnlijk, omdat er nooit een lichaam werd gevonden. Khashoggi’s verloofde Cengiz reageerde verbitterd op het besluit.

Deze hele gang van zaken betekent gezichtsverlies voor de Amerikaanse president Biden. Hij had immers, juist vanwege de vermeende betrokkenheid van de kroonprins bij de moord, lange tijd geweigerd MbS te ontmoeten.