De oorlog in Oekraïne leek echter alles te veranderen. In de Verenigde Staten zullen er binnenkort verkiezingen plaatsvinden, die de Democraten zullen verliezen als de hoge prijs van benzine niet daalt. Biden zag zich genoodzaakt in juli naar Saudi-Arabië te reizen, waar hij sprak met de Saudische vorst Salman en diens zoon Mohammed bin Salman (MbS).

Biden drong er bij de Saudiërs op aan om bij de OPEC-bijeenkomst begin deze maand te besluiten de olieproductie te verhogen. Tot ontsteltenis van de Amerikanen kozen het Saudische koninkrijk en de andere olie exporterende landen precies het tegenovergestelde. Er zouden dagelijks 2 miljoen olievaten minder worden geproduceerd. Het Witte Huis reageerde furieus en liet weten dat Biden de relaties met de Saudische bondgenoot zou herzien. Dit maakte echter totaal geen indruk op de Saudiërs. Integendeel zelfs.

Naast het westerse blok bestaan er nog andere allianties in de wereld. De twee belangrijkste zijn de BRICS-landen en de ”Shanghai Cooperation Organization”. De BRICS is een afkorting voor Brazilië, Rusland, India, China en Zuid-Afrika. Dit is een demografisch zwaargewicht, omdat het blok bijna 3 miljard inwoners vertegenwoordigt. De Zuid-Afrikaanse president Cyril Ramaphosa keerde onlangs terug van een staatsbezoek aan Saudi-Arabië. Na terugkomst liet hij de verzamelde pers weten dat de Saudiërs graag lid zouden willen worden van de BRICS. Het is geen geheim dat vooral Rusland en China hun stempel drukken op dit economisch blok. Kiezen voor de BRICS kan daarom worden geïnterpreteerd als een slag in het gezicht van het Westen.

De Shanghai Cooperation Organization wordt vooral door China gedomineerd. De aangesloten landen denken na over een eigen munt voor de onderlinge handel die de Amerikaanse dollar zou moeten vervangen.

De lidstaten van deze Shanghai Cooperation Organization kwamen vorige maand bij elkaar in Oezbekistan. Hier bleek dat landen als Iran, Saudi-Arabië en de Verenigde Arabische Emiraten interesse hadden om lid te worden. Arabische analisten zien dit als een logische ontwikkeling. Volgens hen zal vooral China in de nabije toekomst een grote rol gaan spelen in het Midden-Oosten. Ze wijzen er tevens op dat de VS het afgelopen decennium hebben bewezen dat ze bepaald geen betrouwbare bondgenoot zijn.

In het verleden zijn er wel eerder diplomatieke incidenten geweest die de westerse relaties met de Arabische wereld tijdelijk onder druk zetten. Arabische leiders kozen echter nooit voor structurele wijzigingen in hun buitenlandse politiek. Uiteindelijk gaven ze altijd prioriteit aan hun bondgenootschap met de westerse democratische staten. Er zijn nu signalen die erop wijzen dat dit niet langer het geval hoeft te zijn. De vraag is of Washington en Brussel zich voldoende realiseren dat het Westen serieuze concurrentie heeft gekregen.