Het is volgens Johansson van belang dat de EU-lidstaten nauwer gaan samenwerken met herkomstlanden om migratie te ontmoedigen en het terugsturen van afgewezen asielzoekers te vergemakkelijken. Via de route over de centrale Middellandse Zee arriveren vooral Egyptenaren, Tunesiërs en Bengalezen in de EU. Ook moet de bestrijding van migrantensmokkelaars en -handelaars in Noord-Afrika worden opgevoerd, waarschuwt het dagelijks EU-bestuur.

De landen waar asielzoekers voor het eerst in de EU aankomen zijn volgens de regels verantwoordelijk voor de behandeling van een asielverzoek. Maar de commissie wijst er ook op dat er veel schort aan de samenwerking en solidariteit tussen de EU-landen zelf. Zo bestaat er al een vrijwillig solidariteitsmechanisme als een lidstaat ineens wordt ‘overspoeld’ door asielzoekers. Andere landen kunnen een deel van hen dan overnemen.

Volgens Johansson hebben verscheidene EU-landen dit jaar al aangeboden om in totaal 8000 mensen over te nemen, maar dat is pas in zo’n honderd gevallen daadwerkelijk gebeurd. Ze zal een actieplan van twintig punten voorleggen aan de EU-ministers van asiel- en migratiebeleid om de „uitdagingen” in het centrale gedeelte van de Middellandse Zee aan te pakken. De ministers komen vrijdag voor spoedberaad bijeen in Brussel.

Aanleiding voor het extra overleg is een ruzie tussen Frankrijk en Italië over de Ocean Viking. Dat schip redde half oktober 230 mensen, waaronder 57 kinderen, op zee tussen Libië en Italië. De Italiaanse regering weigerde het schip echter te laten aanmeren, waarna het drie weken lang op zee doolde. Nadat er zieken van boord moesten worden gehaald stond Frankrijk de Ocean Viking toe in de haven van Toulon. Parijs waarschuwde de nieuwe Italiaanse, nationalistische regering van Giorgia Meloni dat de zaak „ernstige gevolgen” zou hebben voor de relatie tussen Parijs en Rome.