Tijdens het event ”Van klimaatdepressie naar duurzame hoop” hield onder meer bisschop dr. Gerard de Korte een lezing. Hij stelde de vraag of de opdracht die God de mens gaf om de schepping te „beheren en bewaken” niet is overgaan in het beheersen en uitbuiten van de aarde. Hij waarschuwde: „Wie de schepping schendt, schendt de Schepper.”

De Korte verwees in zijn betoog diverse keren naar de duurzame encycliek Laudato Si’ van paus Franciscus uit 2015. Daarin pleitte de huidige paus voor een ecologische bekering. De Korte: „Minder is meer, zei hij.”

Sober leven is echter makkelijker gezegd dan gedaan, schetste de bisschop ook. Hij noemde de eerste golf aan milieubewustzijn in de jaren 70, waarin een kleine groep mensen zuiniger ging leven. „Het had maar beperkt effect. Want de meerderheid veranderde niet. De heersende cultuur was te dominant.”

Daarom is er volgens de bisschop „democratische drang” nodig om duurzaam gedrag af te dwingen. Zo pleitte hij voor het aanpakken van milieuvervuilend gedrag en het stimuleren van milieubewust gedrag. Ook riep hij op om niet arbeid maar consumptie te belasten. „Dat betekent wel een systeemverandering. Dat is niet eenvoudig.”

Vallende bomen

De bisschop maande om niet te vervallen in apathie of cynisme. „Dat is een grote bedreiging die op de loer ligt. Paus Franciscus citeert een prachtige Chinese wijsheid: „Een vallende boom maakt meer lawaai dan een bos dat in stilte groeit.” Wij zijn in onze Westerse nieuwsvoorziening sterk gericht op de vallende bomen, op de dingen die misgaan. Als je het journaal kijkt, bekruipt je het gevoel dat de wereld één grote puinhoop is. Terwijl er op tal van terreinen positieve ontwikkelingen zijn.”

De bisschop stelde aan het slot van zijn lezing de hoop centraal. „Hoop is een Goddelijke deugd. Het is een houding, een keuze die moet worden ingeoefend. Het is een koppige keuze in een donkere wereld. Hoop met de houding van: en toch… Hoop, vanuit het geloof dat onze God niet alleen het eerste, maar ook het laatste woord heeft.”

Loze beloften

Scheppingsactivist Rozemarijn van ’t Einde vertelde in haar lezing dat de loze beloften van politici haar nog het meest depressief stemmen. Ze krijgt hoop door acties uit te voeren. Bijvoorbeeld door in de lobby bij pensioenfonds ABP met een groep activisten te gaan bidden. „Wat is dan de hoop? Dat je niet gelooft dat het zonder jou wel goedkomt. Je moet je beschikbaar stellen om in actie te komen. In Jezus’ naam.”

Deelnemers aan het event konden na de lezingen diverse workshops volgen. Een van de workshops werd gegeven door dr. Jan Jorrit Hasselaar, econoom en theoloog aan de Vrije Universiteit. Hij vertelde een ”Toolbox van hoop” te ontwikkelen rond klimaatverandering.

Met een ”Hoop barometer” peilde de onderzoeker hoe hoopvol de aanwezigen waren over de toestand van de schepping, op een schaal van één tot vijf. Slechts één deelnemer bleek een hoopvolle vijf te geven. „Ik geloof in de mens”, aldus Leo. Ineke, juist niet hoopvol: „Ik dacht dat de mensheid door de coronacrisis een duurzame koers zou gaan varen. Maar die hoop bleek ongegrond. Daarom ben ik richting de één geschoten, tenminste als ik het vanuit mezelf bezie. Als ik God erbij betrek, heb ik meer hoop.”

Hasselaar stelde dat hoop moet worden ontwikkeld. Hij schetste dat als een reis. „Vergelijkbaar met de reis uit het Bijbelboek Exodus. De uittocht heeft een dubbele laag. Daarin zit namelijk ook hoe de mens verandert voor God. Daarvoor moest het volk Israël in beweging komen. De verandering duurde een generatie. Zo is dat ook met klimaat. De huidige generatie groeide op met fossiele brandstoffen en een bepaald mens-dierbeeld. Er is een nieuwe generatie nodig.”

Het in beweging komen voor een beter milieu illustreerde hij met een citaat van de Zuid-Afrikaanse aartsbisschop Thabo Makgoba, de opvolger van Desmond Tuto. „Thabo zei dat het tegenovergestelde van hoop niet wanhoop is, maar onverschilligheid. Hij riep op om niet onverschillig te zijn als het gaat om het klimaat, maar om te doen wat kan, een ieder op zijn of haar plek.”

Tijdens het event maakte de Radboud Universiteit Nijmegen bekend een Laudato Si’-instituut op te zullen richten. Ook zal er een bijzonder hoogleraar worden aangetrokken die „het Laudato Si’-gedachtegoed verder moet verspreiden in Nederland.”

Zie ook Accent pagina 2-4