Het schilderij, waarop zes rokende mannen aan een vergadertafel zijn afgebeeld, werd afgelopen donderdag van haar plaats in een vergaderruimte van het Academiegebouw van de Universiteit Leiden gehaald. Vorige week dinsdag plaatste een politicologiepromovenda in Leiden het doek op Twitter, met de vraag welke gedachten het oproept bij mensen. Haar bericht leverde al snel honderden reacties op.

Twee dagen later twitterde Joanne van der Leun, rector van de Leidse rechtenfaculteit, een foto waarop te zien is dat het werk van de muur wordt gehaald. „Er is vandaag direct actie ondernomen!”, schreef ze bij de tweet.

Kritische reacties

Op het schilderij, in 1976 gemaakt door de nu 89-jarige kunstenaar Rein Dool, is het toenmalige College van Bestuur van de Universiteit Leiden afgebeeld. Historicus Dolf Cohen, socioloog Jankarel Gevers,milieubioloog Don Kuenen, en de juristen Kees Cath en Nanne Fokke Hofstee zijn te zien. Cohen, de vader van oud PvdA-partijleider Job Cohen, was van 1972 tot 1976 rector magnificus van de Universiteit Leiden.

Het van de muur halen van het schilderij leverde naast bijval ook kritische reacties op. De Leidse Koreakenner Remco Breuker classificeert de actie in het Leidse universitaire weekblad Mare als „kortzichtigheid en symboolpolitiek.” Jos Damen, bibliothecaris aan de Universiteit Leiden, stelt dat het verwijderen van het doek „niet getuigt van enig begrip van het verleden.”

Ook historicus Rob de Wijk reageert kritisch: „Hoe kun je nog objectief en neutraal wetenschap bedrijven als je zo gepolitiseerd bent en zo ideologisch met het verleden omgaat? Geschiedenis van onze universiteit dan maar ontkennen en herschrijven?” Martin Bosma, Tweede Kamerlid voor de PVV schrijft: „Woke wint altijd. Niets is meer veilig.”

Gouden Koets

Een woordvoerster van de universiteit verdedigt desgevraagd de actie. „Niet iedereen voelt zich door dit schilderij gerepresenteerd op de universiteit. Vroeger hadden mannen het voor het zeggen, maar de tijden zijn veranderd. Wat vindt u er bijvoorbeeld van dat de Gouden Koets niet meer gebruikt wordt?”

Juist het Academiegebouw, het „visitekaartje” van de universiteit, moet die verandering uitstralen, aldus de woordvoerster. In het monumentale Academiegebouw vinden veel plechtigheden plaats.

Wat er in de toekomst met het werk gaat gebeuren, kan de woordvoerster nog niet zeggen. „We willen die discussie voeren binnen dit instituut. Daarom zijn we ook blij met de kritische geluiden. Die kunnen we gebruiken in het gesprek over dit kunstwerk.”

De kunstenaar zelf noemt het desgevraagd in een reactie „verschrikkelijk” dat het werk van de muur is gehaald. Zijn vrouw vult aan: „Rein is meerdere keren op vergaderingen van het college van bestuur geweest, het stond daar altijd blauw van de rookwalm. Het is een schilderij met een kwinkslag geworden, door de sigaren en de dikke stapels paperassen. De heren konden dat wel waarderen. Ik vind het bekrompen dat het doek weg moet.”