Verbazing en argwaan staken de kop op toen technologiegigant Google op het hoofdkantoor in Mountain View (Californië) een kleine groep christelijke medewerkers een ruimte gaf om wekelijks samen te bidden. De reacties liepen uiteen van: „Hebben wij inderdaad mensen in dienst die nog willen bidden?” tot: „Is het wel gepast om op het werk te bidden?” Ingenieurs die naar de gebedssamenkomst gingen, probeerden zo veel mogelijk ongezien binnen te glippen. Want als een collega je zag gaan, kreeg je nadien wis en zeker lastige vragen.

„Spreken over je geloof op het werk, dat doen veel mensen niet”, zegt ir. Conley Owens. Behalve dat hij werkt als senior software-ingenieur bij Google, is hij voorganger van de Silicon Valley Reformed Baptist Church in Sunnyvale, een voorstad van de metropool San José. „Onze gemeente is te klein om een predikant te onderhouden. Daarom heb ik er een baan bij”, zegt Owens.

De ingenieur zegt op zijn werk niet te zwijgen over zijn geloof, maar wel voorzichtig te zijn met wie hij erover spreekt. „Zodra je zegt een gelovig christen te zijn, krijg je de reactie: „Maar je bent toch niet iemand die gelooft in de onfeilbaarheid van de Bijbel of in een schepping van zes dagen?” Als je vertelt dat je dat juist wel doet, kijken collega’s je ongelovig en meewarig aan. Onbestaanbaar vinden ze dat voor een academisch gevormd persoon.”

De voorzichtigheid van Owens is geen zeldzaamheid. Julie Fredrickson, conservatief christen en voormalig ondernemer van een technologiebedrijf zegt: „Ik ben ervan overtuigd dat wanneer collega’s hadden ontdekt dat ik calvinist ben, dat goed zou zijn voor een serie ongemakkelijke gesprekken die ik liever niet voer met mensen uit Silicon Valley.”

Woestijn

Owens noemt het technologisch Mekka een „atheïstische woestijn.” Volgens de meest recente cijfers is ruim de helft van de bevolking in Silicon Valley atheïst, tegenover 7 procent in de hele VS. „Uit mijn jeugd en mijn studententijd ken ik heel wat mensen die niet in God geloven”, zegt Owens. „Maar het verschil tussen hen en de bevolking hier is dat er in Silicon Valley een grote groep atheïsten is die nooit heeft geloofd. Het gevolg is dat ze een totaal misvormd beeld hebben van christenen.”

Voormalig marketeer bij Google, Caroline McCarthy, zegt in een opiniebijdrage op de opiniewebsite Vox dat de vooroordelen bij werkers in Silicon Valley uiting zijn van „een diepe afkeer” jegens orthodoxe christenen. Ze wijst erop dat het personeelsbeleid van veel techgiganten officieel erop is gericht dat werknemers zich prettig voelen bij de cultuur van het bedrijf. „In werkelijkheid is het erop gericht om werknemers uit te sluiten die conservatieve of orthodox-christelijke opvattingen hebben.”

McCarthy stelt dat wanneer je „onvoldoende ruimdenkend” bent volgens de normen van het bedrijf je ongemak en soms zelfs vijandigheid ontmoet. „Silicon Valley is een plek waar de valse tegenstelling tussen rationaliteit en geloof vaak als waarheid wordt beleefd.”

McCarthy noemt als voorbeeld dat de meeste werkers in Silicon Vally spotten met het geloof dat Jezus echt wonderen verrichtte. „Maar zij zouden er geen probleem mee hebben als Elon Musk zou twitteren dat hij water in wijn veranderde. De afgelopen jaren heeft Silicon Valley, of tenminste een groot aantal prominente werkers aldaar, bewezen zeer vatbaar te zijn voor irrationeel gedrag als een bepaald idee op een of andere manier wetenschappelijk klinkt.”

Blacklist

Calvin Goligher, predikant van de Orthodox Presbyterian Church (een kerk die goede contacten heeft de Christelijke Gereformeerde Kerken in Nederland), weet dat gemeenteleden van hem door de leiding van technologiebedrijven onder druk worden gezet. „Ze moeten de modieuze morele en politieke opvattingen aanvaarden. Dan gaat het om de emancipatie van de lhbti-collega’s, verlof voor abortus en de discussie over raciale diversiteit.”

Peter Rex, conservatief rooms-katholiek en CEO van een vastgoedonderneming in Silicon Valley, zegt: „Ondanks dat technologiebedrijven beweren een diversiteitsbeleid te voeren, slagen ze er niet in een veilige plek voor vrome gelovigen te creëren. Er leeft bij orthodoxe christenen angst. Als ze open zijn over hun geloof vervliegen hun promotiekansen of dreigt ontslag.”

Dat laatste overkwam James Damore, een voormalig software-ingenieur bij Google. Hij werd in 2017 ontslagen omdat hij een memo had geschreven over gender en technologie. Daarin wees hij het transgenderisme af.

Damore begon een rechtszaak tegen zijn voormalige werkgever. Uit de stukken die hij overlegde, bleek dat managers bij Google een zwarte lijst bijhielden van conservatieve werknemers met wie ze weigerden samen te werken. In een overlegd bericht van een manager stond: „Ik houd een schriftelijke zwarte lijst bij van mensen die ik vanwege hun opvattingen nooit zal toelaten om bij mijn mensen te komen.” Van een andere leidinggevende was een screenshot opgenomen waarin stond dat conservatieve christenen het zwijgen moest worden opgelegd.

Rachel Whetstone, die een aantal jaren senior vicepresident communicatie was bij Google, schreef al enkele jaren geleden: „Het lijkt erop dat we geloven in vrije meningsuiting, behalve wanneer mensen het niet eens zijn met de mening van de meerderheid. Ik ben de tel kwijtgeraakt bij Google, maar mensen vertelden me privé dat ze niet durven te zeggen dat ze Republikein zijn.”

De zaak van de ontslagen Damore werd na een jarenlange procedure uiteindelijk met een schikking beslecht. Over de inhoud daarvan doen beide partijen geen mededeling.

Zendingsgebied

Een woordvoerder van Google stelt dat het personeelsbeleid van het bedrijf „niet gericht” is op uitsluiting van orthodoxe christenen. „Binnen ons bedrijf is plaats voor mensen met zeer diverse levensbeschouwelijke opvattingen.” Van het bijhouden van zwarte lijsten van orthodoxe christenen is volgens hem „totaal geen sprake.”

Een orthodox-gereformeerde werknemer bij Google (die liever niet met zijn naam in de krant komt) zegt echter dat de sfeer bij zijn bedrijf geen uitzondering is. „Ook bij andere technoreuzen hier in Silicon Valley is sprake van een afkeer van het orthodox-christelijke geloof. Promotiekansen nemen af naarmate je overtuigder de Bijbelse boodschap gelooft. Alleen is dat geen publiek beleid. Geen bedrijf zal dat hardop zeggen. Maar de werkelijkheid is dat orthodoxe christenen worden gepasseerd.”

Daarnaast zorgt volgens hem het geseculariseerde klimaat ervoor dat christenen worden losgeweekt van het geloof. „Vaak eisen banen mensen volledig op. Ze leven op kantoor, van de vroege morgen tot de late avond. Voor gezin en kerk is weinig ruimte over.”

Kerken zien hun ledental dalen, vertelt Owens. „Orthodox-protestantse gemeenten zijn vaak klein en van natuurlijke aanwas door geboorten is nauwelijks sprake.” Dat laatste wordt mede veroorzaakt door het wegtrekken van jonge gezinnen. „Sinds de coronapandemie is thuiswerken bij veel bedrijven breed geaccepteerd. Omdat de huizen hier onbetaalbaar zijn, verhuizen veel medewerkers naar andere regio’s of zelfs naar andere staten. Dus het aantal christenen in Silicon Valley daalt. Terwijl deze regio één groot zendingsgebied is.”