De oproep van de EU, de VN, de VS en Rusland werd op een persconferentie verwoord door VN-secretaris-generaal Kofi Annan. Dat gebeurde na afloop van een ontmoeting van de ministers van Buitenlandse Zaken Colin Powell (VS), Igor Ivanov (Rusland) en Josep Piqué (Spanje) met EU-buitenlandcoördinator Javier Solana en Annan in de Spaanse hoofdstad Madrid.

In de oproep wordt gesteld dat er „geen militaire oplossing voor het conflict” bestaat. Israël wordt opgeroepen zich onmiddellijk terug te trekken uit de Palestijnse steden op de Westoever, waaronder Ramallah, waar de Palestijnse leider Yasser Arafat nog steeds wordt belegerd. Tegelijkertijd noemen de leiders „terrorisme, waaronder zelfmoordaanslagen, illegaal en immoreel.”

Annan zei dat de Syrische en de Libanese leiders hem hadden verzekerd dat zij hun best zullen doen guerrilla-aanvallen op Israël vanuit Libanon te voorkomen. Annan zei op persoonlijke titel „ontsteld” te zijn over de humanitaire situatie die door het Israëlische offensief in de Palestijnse gebieden is ontstaan. Hij zei dat het offensief een „humanitaire en mensenrechtencrisis” veroorzaakt en noemde het optreden van Israël ongepast voor een land „dat zegt een democratie te zijn.”

De VN-Veiligheidsraad heeft woensdag in New York zijn steun uitgesproken voor de gemeenschappelijke verklaring over het Midden-Oosten in Madrid. Het Witte Huis zei na de nieuwe Palestijnse zelfmoordaanslag op een bus bij Haifa woensdag, die aan acht Israëliërs het leven kostte, dat de aanslag eens temeer de noodzaak van het beëindigen van het geweld aantoont. Woordvoerder Ari Fleischer zei dat Israël en de Arabische bondgenoten wat dit betreft kennelijk van goede wil zijn, en passeerde daarbij opvallend de Palestijnse leider Yasser Arafat.

De Spaanse minister van Buitenlandse Zaken, Josep Piqué, wiens land het roulerend voorzitterschap van de EU bekleedt, zei eerder deze week dat hij van plan is in het kader van het samenwerkingsverdrag een spoedzitting met Israël te beleggen over de ontwikkelingen in de Palestijnse gebieden.

Enkele Europese regeringen hebben handelssancties geopperd om druk op Israël uit te oefenen, maar EU-functionarissen erkennen dat het onwaarschijnlijk is dat alle vijftien lidstaten daarmee zullen instemmen. Opschorting van het samenwerkingsverdrag vereist de instemming van alle lidstaten.

Powell zei na afloop van het overleg in Madrid dat er niet was gepraat over eventuele economische sancties tegen Israël. Hij zei verder dat zijn vredesmissie niet in gevaar is gebracht door de weigering van de Israëlische premier, Ariel Sharon, onmiddellijk een einde te maken aan het Israëlische militaire offensief.

De Amerikaanse bewindsman, die vandaag in Jeruzalem werd verwacht, zei nog steeds van plan te zijn zowel Sharon als Arafat te spreken. Hij zei dat er in Washington begrip bestaat voor de moeilijke situatie waarin Israël verkeert, maar voegde hieraan toe dat president George Bush de afgelopen dagen herhaaldelijk de terugtrekking van de Israëlische troepen heeft geëist. „Wij geloven dat de beste manier om deze spanning op te heffen, de beste manier om vooruitgang te boeken en een oplossing voor de crisis te vinden (…), de terugtrekking van de Israëlische troepen is”, aldus Powell.

In Luxemburg zal ook een ambitieus vredesplan worden gepresenteerd dat Duitsland bezig is op te stellen. Volgens het plan moeten een bestand en de terugtrekking van de Israëlische troepen worden gevolgd door de erkenning van een Palestijnse staat, opheffing van de Joodse nederzettingen in Palestijns gebied en gefaseerde onderhandelingen over netelige kwesties als de grenzen van Israël en de status van Jeruzalem. Het plan bevat elementen van eerdere voorstellen van de VS en Saudi-Arabië, maar „laat het principe van kleine stapjes varen en is veel meer gericht op de uiteindelijke status”, zo liet het kantoor van bondskanselier Gerhard Schröder weten.