Kansen Powell in Israël kleiner
De kans dat de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, Powell, nog een doorbraak kan bereiken in de crisis in het Midden-Oosten, is woensdag nagenoeg verdwenen. De Israëlische premier, Sharon, maakte eerder al duidelijk geen boodschap hebben aan Amerikaanse en andere oproepen om zich terug te trekken uit de Palestijnse steden. Woensdag deed hij er echter nog een schepje bovenop door bondgenoot VS expliciet te vragen niet langer druk uit te oefenen.
„Men kan allemaal over vrede praten, maar men kan geen vrede bereiken zolang de terreur bestaat. Ik hoop dat onze grote vriend de Verenigde Staten begrijpt dat dit voor ons een oorlog is om te overleven”, aldus de premier. Oud-premier Netanyahu, partijgenoot van Sharon, zei dat de VS „de militaire acties niet moeten hinderen.” De Amerikaanse bewindsman voor Buitenlandse Zaken, Powell, komt naar verwachting donderdag of vrijdag in de Joodse staat aan.
Powell heeft te kennen gegeven dat hij ook de Palestijnse leider Yasser Arafat wil ontmoeten. De Israëlische premier, Ariel Sharon, noemde dat een „tragische vergissing”, maar zei Powell niet te zullen tegenhouden. Powell heeft geëist dat Israël zich onmiddellijk uit de Palestijnse steden op de Westoever terugtrekt. Maar Sharons adviseur Raanan Gissin noemde de nieuwe aanslag op een bus in Haifa van woensdag een teken dat er van Israël niet kan worden verwacht dat het zich terugtrekt „voor het karwei is voltooid en de terroristische infrastructuur is vernietigd.” Desondanks trok Israël in de avond troepen terug uit Yatta, Qabatya en Samua, drie kleine dorpen op de Westelijke Jordaanoever, zo meldde het ministerie van Defensie. Yatta en Samua liggen bij Hebron, en Qabatya bij Jenin. De militaire operatie zou in de dorpen succesvol zijn voltooid. Wel zijn Israëlische troepen vannacht de Palestijnse plaats Bir Zeit binnengevallen, ten noorden van Ramallah op de Westelijke Jordaanoever. Dit is uit bronnen bij de Palestijnse veiligheidsdiensten vernomen. Verder zou een grote Israëlische troepenmacht donderdagmorgen de autonome Palestijnse plaats Daharyeh zijn binnengevallen, vlak bij Hebron op de Westelijke Jordaanoever. Dit heeft een verslaggever van het Franse persbureau AFP geconstateerd.
De situatie in de bezette Palestijnse steden op de Westoever neemt intussen ernstiger vormen aan. Dramatisch is de situatie in het Palestijnse vluchtelingenkamp in Jenin. De Israëlische strijdkrachten hebben gedreigd het kamp met F-16’s te gaan bombarderen als de bevolking zich niet overgeeft. De zelfmoordaanslag op een bus bij Haifa woensdag, die aan zeker acht Israëliers plus de dader het leven kostte, sterkt de Israëlische regering in haar voornemen het offensief tegen de Palestijnen op de Westoever, tegen de uitdrukkelijke wens van de Verenigde Staten in, voort te zetten.
Volgens Israëlische militaire bronnen hebben zich zo’n 200 Palestijnen in Jenin aan de strijdkrachten overgegeven. Maar in het kamp, met zo’n 15.000 inwoners, bevinden zich nog haarden van verzet. Meer dan 70 procent van de woningen in het kamp zou al verwoest zijn. Palestijnse bronnen noemen de situatie kritiek. In de straten zouden tientallen lichamen en vele gewonden liggen. De Verenigde Naties reppen van een „catastrofe.”
In het vluchtelingenkamp van Jenin boden enkele tientallen Palestijnse strijders die door Israëlische militairen zijn ingesloten woensdag nog slechts zwak verzet tegen oprukkende Israëlische bulldozers. Een plaatselijke Hamas-leider, Jamal Abdel Salam, zei dat hij halverwege de ochtend een telefoontje had gekregen van een lid van de militaire vleugel van Hamas die vertelde dat de groep door haar munitie heen was.
De Palestijnse hoofdonderhandelaar Saeb Erekat beschuldigt Israël ervan meer dan 500 Palestijnen te hebben gedood sinds het begin van het offensief van de Israëlische strijdkrachten op de Westelijke Jordaanoever. Het Israëlische leger noemde eerder een aantal van 200 dode Palestijnen.
Bij de strijd in Jenin zijn meer dan honderd Palestijnen omgekomen. Onder de doden zou Mahmoud Tawalbeh, een leider van de Islamitische Jihad, zijn. De 23-jarige Tawalbeh geldt als het brein achter een aantal zelfmoordaanslagen.
Het Israëlische leger heeft gezegd dat er sinds het begin van het offensief 28 militairen zijn omgekomen, maar heeft geen opgave gedaan van de Palestijnse slachtoffers. Volgens de Palestijnse Rode Halve Maan zijn zeker 128 Palestijnen omgekomen en 337 gewond geraakt, maar verwacht wordt dat die aantallen nog aanzienlijk zullen oplopen. Het leger zegt meer dan 2100 Palestijnen te hebben gearresteerd, van wie er 117 op de lijst van gezochten voorkwamen, en bijna 2500 geweren in beslag te hebben genomen.
De aanslag en de dood van vijftien Israëlische militairen die dinsdag in Jenin in een Palestijnse hinderlaag liepen, roepen in Israël ook vragen op over de doelmatigheid van de hele operatie. Verscheidene Israëlische commentatoren leverden kritiek op het besluit van de regering om reservisten naar de Westoever te sturen, omdat dezen te weinig zijn getraind in complexe situaties als deze. Anderen zeiden dat het leger had overwogen gevechtsvliegtuigen in te zetten om de overgebleven strijders in het kamp sneller te overmeesteren. Dat idee was echter verworpen omdat er veel slachtoffers bij zouden kunnen vallen.