Janoekovitsj verklaarde maandag zo’n 5000 klachten te hebben verzameld over het verloop van de kiesronde. Een woordvoerder van Janoekovitsj sprak van „systematische schendingen” bij de ’derde’ ronde van de verkiezingen. Die was door de oppositie, met hulp van het Westen, afgedwongen na grootschalige fraude tijdens de tweede stemronde op 21 november.

De kritiek vanuit het kamp van Janoekovitsj wordt niet gedeeld door onafhankelijke internationale waarnemers, van wie er niet minder dan 12.000 in Oekraïne aanwezig waren. „Voorzover ik dat kan beoordelen, zijn deze verkiezingen behoorlijk ordelijk verlopen en aanzienlijk beter dan in november”, liet oud-europarlementariër R. van Dam maandag weten.

Op verzoek van de ”US-Ukraine Foundation” volgde de politicus van de ChristenUnie, samen met negen andere voormalige EP- leden en twintig oud-leden van het Amerikaanse Congres, het verloop van de verkiezingen. „Het aantal stemmen dat is uitgebracht op Janoekovitsj is met zo’n 3 miljoen teruggelopen, en dat is zo ongeveer het verschil dat de vorige keer via fraude totstandkwam.”

Van Dam, die „een stuk of zes” van de in totaal 33.000 stembureaus bezocht, zei „onder de indruk” te zijn van de wijze waarop de verkiezingen waren georganiseerd. „Hoewel je dat misschien niet meteen zou verwachten, heeft het land de zaakjes behoorlijk goed voor mekaar. De verkiezingen verliepen met een accuratesse en een toewijding die in Nederland niet zou misstaan.”

Een groot probleem vormde in november de ”carrouselfraude”. Aanhangers van Janoekovitsj smokkelden vroeg op de verkiezingsdag een blanco stembiljet naar buiten waarop de naam van Janoekovitsj werd aangekruist. Vervolgens werden kiezers op straat aangehouden met de toezegging dat ze een paar dollar zouden krijgen als ze het bewuste stemformulier in de bus zouden deponeren en hun blanco stembiljet zouden afgeven. Die truc werd de hele dag herhaald, wat Janoekovitsj flink wat extra stemmen opleverde. „Ik heb de indruk dat dat zondag niet is gebeurd. Hoewel ik maar een fractie heb gezien, verliep de stemming uiterst zorgvuldig.”

Er is geleerd van de fouten van de vorige verkiezingen en de amendementen op de kieswet die onlangs zijn aangenomen, hebben duidelijk effect gehad, beweert Van Dam. Een van de amendementen voorzag in een aanzienlijke beperking van de mogelijkheid om thuis te stemmen - een methode waarbij tijdens de vorige ronde aanzienlijk zou zijn gefraudeerd. Hoewel het hooggerechtshof die bepaling afgelopen zaterdag terugdraaide, kwam die beslissing volgens Janoekovitsj te laat. Vooral zijn aanhangers zouden daardoor onevenredig zwaar zijn getroffen.

Inderdaad klaagden veel mensen uit het kamp van Janoekovitsj over het feit dat zo weinig mensen thuis mochten stemmen, beaamt Van Dam. „Ongeveer 1 procent van de mensen stemde thuis, aanzienlijk minder dan de vorige keer.”

Sommige kiezers werden met de auto naar het stembureau gebracht, waarbij werd gezegd dat zij niet uit het voertuig konden komen. „In dat geval kwamen de leden van het stembureau met kieslijst en stembiljet naar buiten, zodat zij in de auto hun stem konden uitbrengen.” Dat zondag minstens zo veel mensen als in november hun stem uitbrachten, logenstraft volgens Van Dam de bewering dat een groot aantal kiezers niet in staat zou zijn geweest de gang naar de stembus te maken.

Met zo’n 9 procent verschil tussen beide kandidaten maakt Janoekovitsj geen schijn van kans bij het hooggerechtshof, is de overtuiging van de politicus.

Dreigementen over afscheiding en autonomie -zoals die na de tweede ronde van de verkiezingen in het oosten en het zuiden van het land vielen te beluisteren- moeten volgens hem evenmin serieus worden genomen. „Die kwamen nadrukkelijk uit het kamp van Janoekovitsj en waren strategisch bedoeld. Onder de mensen die hier de toon aangeven, is er niemand die ook maar denkt aan afscheiding.”

Bovendien is er in het oosten en zuiden geen sprake van eensgezindheid. „Hier behaalde Janoekovitsj 51 procent van de stemmen, tegenover 49 voor Joesjtsjenko. Beide kandidaten liggen dus erg dicht bij elkaar. In een van de bureaus ging het zelfs om achttien stemmen verschil.”

Van Dam gaat ervan uit dat de situatie in Oekraïne zich langzaam zal normaliseren en dat Joesjtsjenko zal worden aangewezen als de nieuwe president. „In januari zal hij de plaats van Koetsjma innemen, waarna hij kan beginnen aan de vorming van een nieuwe regering.”