Ds. Verhoeven, voorzitter van de Gereformeerde Bond (GB) in de Protestantse Kerk in Nederland, zei dat maandagochtend in Elspeet in zijn openingswoord tijdens de GB-studieweek voor theologiestudenten. Zo’n dertig studenten staan tot en met donderdag stil bij ”De kerk als lichaam van Christus”.

De predikant uit Krimpen aan den IJssel sprak van een „doorgeschoten individualisme” in de samenleving, die innerlijke samenhang mist. „Ook de christelijke gemeente verbrokkelt. Velen zoeken hun heil niet in de eigen gemeente, maar daar waar het hun het beste past. De focus van die zoektocht is gericht op het eigen ik.”

Huisgemeenten

Ds. Verhoeven merkte op dat mensen links en rechts (huis)gemeenten stichten „zonder zich af te vragen wat het betekent dat de Heere Zich heeft verbonden aan de plaatselijke gemeente. Het oude hervormde kerkgevoel dat je als plaatselijke gemeente er bent voor de mensen op het dorp, in de wijk, dat je voor hen medeverantwoordelijk bent, dat je voor hen bidt en met hen optrekt – dat besef slijt uit.”

Als je denkt, gelooft en leeft vanuit jezelf, „vanuit je eigen gelovigheid”, dan wordt het moeilijk om de relevantie van het Evangelie helder te maken. „Dan ontstaat al gauw kramp om zo veel mogelijk aantrekkelijk te zijn. Als je denkt vanuit God, komt er rust. Omdat Hij aantrekkelijk is. Hij zal nooit loslaten wat Zijn hand begon. Hij overziet de eeuwen. Wie dat beseft, start geen nieuwe gemeente en geen nieuw kerkverband.”

De predikant vroeg zich af of de gemeente weet wie zij is. „Weet ze zich als geroepen heiligen het lichaam van Christus? Lééft zij verbondenheid? Ik zou jullie graag de gedachte willen aanreiken dat verbondenheid onder elkaar alleen kan opbloeien op basis van het verbond”, hield ds. Verhoeven de studenten voor.

Hij sprak van „een hinderlijk woord, omdat het elke vorm van individualisme dwarsboomt. Juist daarom ben ik ervan overtuigd, dat het ons verder kan helpen, als we tenminste bereid zijn ons toe te vertrouwen aan Gods verbond. Dat ”toevertrouwen aan” is niet minder dan een dagelijkse bekering.”

Alarmerend

Het verbond speelt in de huidige tijd, zo signaleerde ds. Verhoeven, „geen hermeneutische rol van betekenis in het verstaan van de Bijbel, en evenmin kleurt het het geloofsleven van de gemeente. Dat vind ik alarmerend. Het laat zien dat het accent verlegd wordt van de belovende God naar de veelbelovende en zeer gelovige mens.”

Doordat God Zich aan mensen verbindt, worden zij verbonden aan elkaar, vervolgde de predikant. „Die onderlinge verbondenheid is dus allereerst een gave, en pas in tweede instantie een opgave. Het oudtestamentische woord ”verbond” heeft enorme genezende en vernieuwende kracht. Slechts tot onze schade gaan we daaraan voorbij. Het heeft mij geleerd om van God uit te theologiseren, van Hem uit te kijken naar de kerk, de gemeente. Dat is in essentie wat dat magische begrip ”hervormd kerkgevoel” wil zeggen. Ik houd de kerk niet overeind, de kerk houdt mij overeind.”

Het verbond werkt niet automatisch, gaf ds. Verhoeven aan. „Persoonlijk geloof is onmisbaar, en dat is een gave van de Heilige Geest. Het verbond houdt onmiddellijk een roeping in: om de Heere te geloven en te gehoorzamen”, zei hij met een verwijzing naar Genesis 15 en 17.

Tot slot wees hij op de sacramenten. Die „verzegelen de verbondenheid aan de Heere, en daarom ook aan elkaar. In die volgorde! Maar zo zal het dan ook werkelijk gestalte krijgen: we zijn aan elkaar gegeven.”

Algemeen secretaris van de GB drs. P. J. Vergunst sprak maandagmiddag over ”Wat is ”hervormd denken”?”