Een rooms-katholieke non uit de Syrische stad Aleppo deed onlangs een oproep aan christelijke organisaties. Ze zei dat de inwoners van het land nu oorlog tegen de honger voeren. „Het geld dat we aan christenen kunnen geven, is gewoon niet genoeg.”

Dr. Vicken Cheterian is een in Libanon geboren schrijver die doceert aan de universiteit van Genève in Zwitserland. Hij bezocht onlangs het noordoosten van Syrië, waar hij het leven van christenen omschreef als een keuze tussen „oorlog of migratie.” De steden in deze regio werden in de jaren twintig van de vorige eeuw gebouwd tijdens het Frans mandaat, met als doel om christenen die de slachtpartijen en deportaties van de Osmanen hadden overleefd, op te vangen.

Smartphones

Het kerkelijk leven in deze steden bloeide tot 1970. Tot die tijd was er sprake van een duidelijke christelijke meerderheid. Christenen werden echter voortdurend aangevallen door bedoeïenen, zonder dat de Syrische staat hen beschermde. De regering was begonnen met het onteigenen van christelijke bezittingen en landerijen. De exodus van Syrische christenen begon en naarmate de tijd vorderde, gebeurde dit in een steeds sneller tempo.

Net als in buurland Irak zijn de christelijke gemeenschappen in Syrië gedecimeerd. De predikanten die Cheterian interviewde, lijken zich hierbij neer te leggen. Een pastor vertelde hem dat christenen „realistisch moeten zijn. Onze jongeren hebben smartphones en zien daar hoe leeftijdsgenoten elders leven. Waarom zouden ze niet willen vertrekken?”

In het gedeelte van Syrië dat onder controle van het regime in Damascus staat, worden christelijke jongeren gedwongen om dienst te nemen in het leger. Ze duiken onder en proberen te vluchten. De christenen die leven onder het gezag van islamisten of Koerden blijken een gemene deler te hebben: onteigening en confiscatie van hun bezittingen zijn aan de orde van de dag. De afgelopen maanden werd het leven van christenen in noordelijk Syrië nog bemoeilijkt door Turkse bombardementen. Christenen werden gedwongen om op de vlucht te slaan.

Onteigening

De Assyrische Democratische Organisatie (ADO) sloeg recentelijk alarm, omdat het aantal onwettelijke confiscaties in Koerdische regio’s toeneemt. Voor de christenen in Syrië lijkt er sprake te zijn van een constante ontwikkeling. Eerst werden ze onteigend door de Syrische staat, na 2011 door de Islamitische Staat (IS) en nu door de Koerden.

In 2011 vormden christenen ruim 13 procent van de Syrische bevolking. Nu is dat –volgens optimistische schattingen– 3 procent, maar het einde van de exodus is nog lang niet in zicht. Cheterian vraagt zich dan ook af „of er in Syrische dorpen en steden nog christenen zullen zijn als het stof van de oorlog is neergedaald.”