CDA in spagaat vanwege stikstofbeleid
Deze week is het een jaar geleden dat CDA-Kamerlid Derk Boswijk in samenwerking met het wetenschappelijk instituut van zijn partij een nieuwe landbouwvisie presenteerde. De landbouw moest nóg meer rekening houden met de leefomgeving. De passage dat de veestapel mogelijk in zou moeten krimpen deed in de CDA-achterban veel stof opwaaien.
Ondertussen zijn we een jaar verder. In de kabinetsformatie spraken VVD, D66, CDA en ChristenUnie af dat het mes moet in de stikstofuitstoot en dus ook in de veestapel. En als uitvloeisel daarvan presenteerde minister Van de Wal voor Natuur en Stikstof vier weken geleden de eerste uitwerking daarvan. De kabinetsplannen gaan nogal wat verder dan het CDA in eerste instantie stelde, namelijk dat de veestapel „mogelijk” zou moeten inkrimpen.
De plannen van Van der Wal leiden tot massale boerenprotesten. En het eind ervan is nog niet in zicht. ChristenUnie-fractievoorzitter Segers nam het woord burgeroorlog in de mond en zijn BBB-collega Van der Plas vreest dat er op enig moment slachtoffers gaan vallen. Een aantal boeren maakte al een eind aan hun leven. Er is dus wel wat gaande.
Binnen het CDA is paniek uitgebroken. De partij die de afgelopen decennia al de kiezersgunst van velen verloor, vervreemdt zich in rap tempo van de trouwe agrarische achterban. Afgelopen zaterdag konden de leden voor het eerst stoom afblazen. De kritiek op de koers van de partij en op partijleider Hoekstra was niet mals.
Het CDA zit in een spagaat. Aan de ene kant zijn daar de gewijzigde partijkoers ten aanzien van de landbouw en de gemaakte afspraken in het regeerakkoord. Aan de andere kant het overgrote deel van de agrarische achterban die geen enkel begrip heeft voor de gekozen koers en gemaakte afspraken. En ook binnen de provinciebesturen, waar het CDA goed is vertegenwoordigd, groeit weerstand.
Nu komt het aan op leiderschap. En daar doemt een probleem op. Want de politiek leider van het CDA, minister Hoekstra van Buitenlandse Zaken, zit in het kabinet en moet het kabinetsbeleid verdedigen. De vraag is of Hoekstra überhaupt wel een andere koers zou willen. Is het compromis zijn ideaal geworden? De CDA-voorman is nogal onzichtbaar. En dat komt niet alleen omdat hij vanwege zijn functie regelmatig in het buitenland verblijft.
Maar er moet wel wat gebeuren. De voorzitter van de Nederlandse Politiebond, Struijs, zei deze week dat er een veenbrand gaande is in de maatschappij. Hij riep de politiek op in gesprek te gaan met boeren en hen tegemoet te komen.
De Europese Commissie bood donderdag ook een kleine opening. Verantwoordelijk Eurocommissaris Janusz Wojciechowski steunt de zoektocht naar een compromis met boeren die protesteren tegen het Nederlandse stikstofbeleid.
Als het CDA leiderschap wil tonen, dan kan dat nu. Door de coalitiepartijen op te roepen om terug te gaan naar de tekentafel. Hoekstra kan nu laten zien dat hij lef heeft.