Premier Rutte kon die onvrede dinsdagavond tijdens het debat over de voorjaarsnota niet wegnemen, ondanks dat hij een extra energietoeslag beloofde voor mensen met een laag inkomen. Het kabinet gaat, kondigde Rutte aan, samen met gemeenten aan de slag om huishoudens met een inkomen rond het sociaal minimum 500 euro extra uit te keren. Dat bedrag komt bovenop de 800 euro waar zij al aanspraak op kunnen maken.

De Tweede Kamer debatteerde deze week opnieuw over de voorjaarsnota. Drie weken geleden besloot de Kamer het debat, dat zich volledig toespitste op het vraagstuk van de verder stijgende energieprijzen, te schorsen, zolang de regering niet inhoudelijk kon reageren op de verschillende voorstellen van oppositiepartijen. PvdA en GroenLinks wilden bijvoorbeeld een extra najaarstoeslag van 500 euro voor mensen die ook zorgtoeslag ontvangen.

Het kabinet deed z’n huiswerk, maar kwam tot een teleurstellende conclusie voor partijen die nog dit jaar meer compensatie willen uitkeren aan kwetsbare huishoudens. Van de 38 voorstellen vanuit de oppositie zat er niet een tussen die op korte termijn uitvoerbaar was, liet het kabinet het weekend voorafgaand aan het debat al weten.

Regeer of stap op

Die boodschap viel niet in goede aarde. „Hoe durft het kabinet hier met lege handen te verschijnen?”, vroeg SP-fractieleider Marijnissen zich af. „We staan hier gewoon voor Piet Snot”, concludeerde PVV-leider Wilders. „Mijn vraag is oprecht: doorziet het kabinet wel echt wat onze zorgen hier zijn?”, aldus PvdA-fractievoorzitter Kuiken.

De oppositie onthield zich niet van persoonlijke kritiek op premier Rutte in het uiten van hun onvrede. „Wat ik hier zie staan, is één groot brok politieke onwil”, zei GL-fractieleider Klaver terwijl hij met zijn opgerolde papieren in de richting van de premier wees. Later in het debat herhaalde Klaver die boodschap. „Regeer of stap op”, richtte hij zich tot Rutte. „Als u het niet wil of als u de creativiteit niet kan opbrengen of als u er helemaal klaar mee bent, maak dan plaats.” De PVV en SP dienden naar aanleiding van het debat een motie van wantrouwen in tegen het kabinet.

De coalitiepartijen delen de zorgen die er leven over de stijgende energieprijzen. Ook zij willen dat het kabinet alles op alles zet om extra maatregelen te nemen. CU-fractieleider Segers verwees naar de opening van de CU-fractievergadering diezelfde morgen, door een Rotterdamse predikant. Hij merkt in zijn gemeente, die ook uitgiftepunt is voor de voedselbank, dat de rijen langer worden. „Die zorg deel ik”, aldus Segers.

Premier Rutte voerde twee redenen aan die meespeelden in het eerdere kabinetsbesluit om dit jaar geen extra compensatiemaatregelen te nemen. Overheidsorganisaties zouden in de knel komen als ze op korte termijn nieuw beleid moeten uitvoeren. Daarnaast verwees de premier naar maatregelen die het kabinet al heeft genomen, bij elkaar zo’n 6,5 miljard euro aan extra uitgaven. Dat is in vergelijking met andere Europese landen een hoog bedrag.

Tegenstem

PvdA en GroenLinks zullen uit protest de aanvullende begroting van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid niet steunen. Dat betekent onder meer dat er geen extra geld beschikbaar komt om ouders 70 procent van hun loon te vergoeden als ze betaald ouderschapsverlof opnemen, maakte D66-Kamerlid Van Weyenberg zijn collega Klaver duidelijk. Als er vanwege de tegenstem van PvdA en GL geen meerderheid is voor de aanvullende begroting van Sociale Zaken, kan dit kabinetsplan –tevens een langgekoesterde wens van GL– niet zoals beoogd per augustus dit jaar in werking treden.

„Ik kan mij Jesse Klaver herinneren”, aldus Van Weyenberg, „die hier in een eerdere versie van zichzelf bij de Algemene Politieke Beschouwingen stond en zei: „Wat goed is, steun ik. We moeten stoppen met scorebordpolitiek. Waar ik voor ben, ben ik voor.” Eerlijk gezegd kan ik het wegstemmen van de aanvullende begroting van Sociale Zaken met alle waardering die ik voor de heer Klaver heb, niet volgen”, aldus de D66’er.

De Eerste Kamer stemt volgende week over de aanvullende begrotingen die bij de voorjaarsnota horen. Ook JA21 kan het kabinet aan een meerderheid helpen; die partij wil in ruil daarvoor lastenverlichting voor de middenklasse.