Niet voor niets prijkt het thema Oekraïne als eerste op het puntenlijstje van de EU-top die donderdag en vrijdag in Brussel wordt gehouden. De Europese leiders zullen zich niet alleen over het verloop van de oorlog en de strafmaatregelen tegen Rusland buigen. Ook de Europese steun aan Kiev komt ruimschoots aan bod, zowel op economisch, militair als humanitair terrein.

De militaire steun aan Oekraïne verloopt vooral via de NAVO. Maar in het kader van een veilig en stabiel Europa, wordt daar ook in EU-verband stevig over gesproken. Want ook op dit punt is het belangrijk dat de lidstaten de gelederen sluiten, zoals dat ook geldt voor het sanctiebeleid ten aanzien van Moskou.

Op economisch gebied zal de discussie over voedselzekerheid de boventoon voeren. Nog altijd wordt gezocht naar wegen om het Oekraïense graan op een veilige manier het land uit te krijgen. Ondanks bemiddelingspogingen van onder andere Turkije, lukt het nog steeds niet om de –letterlijk broodnodige– export van gewassen van de grond te krijgen. Met alle gevolgen van dien voor de voedselprijzen én voor landen die voor hun import van deze eerste levensbehoefte in belangrijke mate van Oekraïne afhankelijk zijn.

Langdurig proces

De meeste aandacht zal echter uitgaan naar de politieke steun die de Europese Unie aan Kiev wil bieden. Zoals het er nu naar uitziet, zullen de staatshoofden en regeringsleiders akkoord gaan met het verlenen van de status van kandidaat-lidstaat aan Oekraïne. De meeste landen, waaronder Nederland, hebben inmiddels laten weten dat ze achter die stap staan.

Daarmee is overigens niet gezegd dat het land binnen afzienbare tijd tot de EU zal toetreden. Daarvoor wacht nog een langdurig proces van hervormingen en onderhandelingen. De voorzitter van de Europese Commissie, Ursula von der Leyen, heeft gezegd dat Oekraïne daarin niet anders zal worden behandeld dan andere kandidaten.

De EU-leiders kunnen donderdag en vrijdag op intense belangstelling van Moldavië en Georgië rekenen. Deze landen dienden ook een aanvraag voor lidmaatschap in. Zij vrezen echter dat Kiev zal voordringen, omdat Brussel geneigd zou zijn Oekraïne sneller toe te laten.

Ook de Balkanlanden zullen de top met argusogen volgen, zeker de landen die al enige tijd in de Europese wachtkamer zitten. Noord-Macedonië kreeg al in 2005 de status van kandidaat-lidstaat; Albanië in 2012. Met geen van beide staten zijn serieuze toetredingsgesprekken begonnen. Bosnië wacht ook al zes jaar. Met Montengro zijn weliswaar onderhandelingen gaande, maar daar is nog weinig concreets uit gekomen. De dialoog met Servië bestaat vooralsnog slechts in naam; Turkije en Brussel hebben elkaar totaal uit het oog verloren.

Economische groei

De top in Brussel gaat echter over meer dan oorlog en uitbreiding. Zo spreken de leiders ook over de invoering van de euro in Kroatië. Dat land kreeg onlangs groen licht om op 1 januari volgend jaar de kuna voor de Europese munt te verruilen. Ook de verwachtingen voor de economische groei in de unie, die door de oorlog in Oekraïne moesten worden bijgesteld, zijn onderwerp van gesprek.

De Europese Raad zal eveneens debatteren over de uitkomsten van de zogenoemde Conferentie over de toekomst van Europa. Het afgelopen jaar konden burgers uit de hele EU tijdens een serie panelbijeenkomsten en discussierondes hun mening geven over uitdagingen en prioriteiten voor de unie. De Europese instellingen hebben toegezegd dat ze serieus werk zullen maken van de voorstellen tot hervorming die deze Conferentie heeft opgeleverd.