Turkije toch akkoord met EU-pakket
Na bijna een etmaal van moeizame onderhandelingen is er vrijdagmiddag in Brussel tussen de EU en Turkije overeenstemming bereikt over de voorwaarden waaronder de toetredingsbesprekingen met dat land zullen plaatsvinden. Het akkoord werd mogelijk nadat Ankara beloofde Cyprus indirect te zullen erkennen.
„We hebben zaterdag met elkaar geschiedenis geschreven”, stelde premier Balkenende aan het einde van de rit vast. Hij sprak van „een belangrijke en moedige stap”, maar voegde daaraan toe: „De besluiten moeten de komende jaren hun echte betekenis krijgen.” De Nederlandse minister-president gaf als huidig voorzitter van de Unie leiding aan het overleg en de succesvolle afloop ervan straalt daarmee af op zijn persoon.
Aanvoerder Barroso van de Europese Commissie benadrukte dat er in de kandidaat-lidstaat nog veel hervormingen nodig zijn, onder meer in de sfeer van de mensenrechten. „Deze mijlpaal markeert niet het einde van een proces, maar het begin. Turkije kan nu bewijzen dat het verknocht is aan de waarden van de EU”, aldus Barroso.
De Turkse premier Erdogan handhaafde vrijdag lange tijd zijn bezwaren tegen de bepalingen waarover de politieke aanvoerders van de 25 lidstaten het donderdagavond al onderling eens waren. Sommige bronnen meldden dat Balkenende hem ervan heeft weten te weerhouden voortijdig te vertrekken.
Het belangrijkste pijnpunt betrof de kwestie-Cyprus. Uiteindelijk bleek Turkije bereid te verklaren het protocol te zullen ondertekenen, waarmee de douane-unie tussen de betrokken natie en de vijftien oude leden van de EU wordt uitgebreid tot ook de op 1 mei van dit jaar toegelaten tien nieuwe leden.
Impliciet betekent het zetten van de handtekening een erkenning, zij het niet strikt in internationaal juridische zin, van Cyprus. Tot dusver onderhoudt Ankara alleen contacten met de noordelijke regio van het sinds 1974 gedeelde eiland. De EU rekent erop dat de zaak is geregeld voor 3 oktober 2005. Op die dag vangen de onderhandelingen met de republiek aan de Bosporus officieel aan.
Die besprekingen zullen zijn gericht op het tot stand brengen van een volwaardig lidmaatschap, maar de Unie verstrekt niet de garantie op een geslaagde afronding ervan. Loopt het mis, dan zal Turkije in ieder geval op een andere wijze hecht worden verankerd in de Europese structuren.
De EU-regeringsaanvoerders hebben gisteren Bulgarije en Roemenië groen licht gegeven om op 1 januari 2007 toe te treden. Verder starten in maart volgend jaar de onderhandelingen met Kroatië over toekomstige aansluiting.
De EU verbond aan dit laatste wel de voorwaarde dat het Balkenland voluit tegemoet komt aan de verzoeken van het Joegoslavië-tribunaal om de uitlevering van oorlogsmisdadigers.
