De zegen van de Eurocommissarissen kwam er niet zonder slag of stoot. Vijf zwaargewichten, onder wie Frans Timmermans, probeerden tevergeefs om de goedkeuring van het Poolse herstelplan tegen te houden, zeggen ingewijden. Bijna allemaal zijn of waren ze betrokken bij de bescherming van de rechtsstaat in de EU.

Polen diende zijn aanvraag voor 24 miljard euro aan subsidies en 12 miljard aan heel goedkope leningen al ruim een jaar geleden in. Bijna alle andere EU-landen zagen hun aanvraag al lang goedgekeurd, maar die van Polen stuitte op onenigheid met Brussel over zijn omgang met de rechtsstaat. Sinds Polen grote offers brengt om buurland Oekraïne door de oorlog te helpen, werd het steeds moeilijker voor de commissie om de rug recht te houden.

Het dagelijks bestuur van de EU heeft afspraken gemaakt met Warschau die een eind moeten maken aan de greep die de Poolse politiek heeft op de rechterlijke macht. Polen doekt een tuchtkamer op die rechters kon aanpakken die de regering niet aanstaan. Daarmee heeft het Poolse parlement afgelopen week ingestemd. Verder moet het Poolse tuchtrecht op de schop en moeten op onwettige wijze ontslagen rechters hun baan terugkrijgen.

Dat Polen nog niet helemaal aan die voorwaarden heeft voldaan, is geen bezwaar. Met „mijlpalen en doelen” die Polen moet bereiken om een volgende betaling te ontvangen, hoopt de commissie de druk erop te houden. Ook al waarschuwen burgerrechtengroepen en Poolse rechters zelf dat hun onafhankelijkheid nog lang niet is verzekerd.

Die zorgen leven ook in het Europees Parlement. De liberalen hebben commissievoorzitter Ursula von der Leyen al gevraagd om uitleg te komen geven.

De Poolse steunaanvraag wordt nu voorgelegd aan de EU-landen, die naar verwachting binnen enkele weken zullen instemmen. Als het zover is, staakt Polen mogelijk zijn verzet tegen de invoering van een minimumtarief voor de winstbelasting voor grote multinationals. Polen blokkeert een langverwacht akkoord daarover om goedkeuring voor de miljardensteun af te dwingen, zeggen EU-bronnen.

Nu ook de steunaanvraag van Polen is goedgekeurd zit alleen Hongarije, dat ook met Brussel ruziet over de rechtsstaat, nog in de wachtkamer. Nederland heeft zijn aanvraag nog altijd niet ingediend, omdat die werd opgehouden door de lange kabinetsformatie.