Drie landen helpen onderzoek naar oorlogsmisdaden in Oekraïne
Estland, Letland en Slowakije sluiten zich aan bij een internationaal onderzoek naar vermeende oorlogsmisdaden tijdens de oorlog in Oekraïne. In dat gezamenlijke onderzoeksteam (JIT) zitten al Oekraïne, Polen, Litouwen en het Internationaal Strafhof in Den Haag. De samenwerking moet helpen om verdachten te vervolgen.
Rusland viel eind februari buurland Oekraïne binnen. Sindsdien zijn berichten naar buiten gekomen over massagraven, standrechtelijke executies en verkrachtingen door Russische militairen, onder meer in de Boetsja, in de buurt van de Oekraïense hoofdstad Kiev.
Oekraïne heeft sinds het begin van de oorlog 15.000 oorlogsmisdaden geregistreerd. Elke dag komen daar 200 tot 300 nieuwe zaken bij, aldus de Oekraïense hoofdaanklager Irina Venediktova. Voor de misdaden zijn meer dan 600 verdachten in beeld. Ongeveer tachtig van hen zouden binnenkort kunnen worden vervolgd in Oekraïne.
Venediktova gaf dinsdag een persconferentie bij Eurojust in Den Haag. „We hebben grote behoefte aan experts op de grond die bewijzen kunnen verzamelen en aan experts van internationaal recht. De aanklagers in Oekraïne zijn ervaren, want sinds 2014 is sprake van oorlog in ons land. Maar de aantallen van oorlogsmisdrijven zijn nu zo groot, dat we meer mensen nodig hebben”, zei Venediktova.
Oekraïne is zelf al begonnen met het berechten van Russen voor oorlogsmisdaden. Vorige week kreeg een 21-jarige Russische militair een levenslange gevangenisstraf in Oekraïne voor het doodschieten van een ongewapende burger. Twee andere Russen kregen dinsdag 11,5 jaar gevangenisstraf voor beschietingen op de stad Charkov.
Oekraïne onderzoekt ook deportaties in de Donbas. Venediktova zei daarover dat ze geen toegang heeft tot de regio, maar geverifieerde informatie krijgt door bewoners en vluchtelingen te interviewen.
Nederland stuurt enkele tientallen marechaussees naar Oekraïne om het onderzoek te helpen. Ze moeten er bewijsmateriaal verzamelen voor het Internationaal Strafhof. Hoofdaanklager van het ICC Karim Khan verwacht dat de Nederlandse marechaussees op termijn worden afgelost door onderzoeksteams uit andere landen, zei hij op de persconferentie.
De Europese justitiële organisatie Eurojust noemt de oorlog in Oekraïne „het meest gedocumenteerde gewapende conflict in de geschiedenis”. Polen zegt dat er inmiddels met ongeveer 1100 mensen is gesproken over de vermeende oorlogsmisdaden. Om het onderzoek te helpen, opent de aanklager van het Internationaal Strafhof binnenkort een kantoor in Kiev.
