Het fonds investeert per direct in een driejarig nascholingsprogramma voor verpleegkundigen om de kennis en vaardigheden ten opzichte van de laatste levensfase van kankerpatiënten te vergroten, zo werd maandag duidelijk. Annebel Schipper, woordvoerder van KWF: „Jaarlijks overlijden er 45.000 personen aan kanker en veel mensen weten daardoor hoe belangrijk de laatste levensfase van iemand met die ziekte is. In de huidige geneeskundige opleidingen komt palliatieve zorg echter te weinig aan bod.”

KWF, dat in 2020 152 miljoen euro aan giften ontving, besteedde tot nog toe vooral geld aan kankerbestrijdingsonderzoek, maar wil zich nu ook richten op de zorg waarin een waardig levenseinde centraal staat. Een beweging die op de goedkeuring van NPV-directeur Diederik van Dijk kan rekenen. „We zijn ontzettend blij met dit mooie initiatief van KWF.”

Van Dijk hoopt dat de actie navolging krijgt en een stimulans zal zijn voor zorgopleidingen om de palliatieve zorg vaker in het curriculum terug te laten komen. „Misschien heeft corona de maatschappij ervan doordrongen dat niet alles maakbaar is. Het heeft ons in ieder geval bij onze sterfelijkheid bepaald. Tijdig praten over de wensen en doelen van de ongeneeslijk zieke, als het levenseinde nadert, is daarom ontzettend belangrijk.”

Volgens Paul Lieverse, voormalig anesthesist en expert op het gebied van palliatieve zorg, speelt de patiënt met kanker nu nog vaak een passieve rol in de behandeling van zijn of haar ziekte. „Wie de diagnose krijgt, ondergaat vaak willoos de gevolgen en heeft niet echt een idee bij de mogelijke behandelingen.” Bovendien ligt volgens de voormalig arts de focus op curatieve behandelingen, met uitsluitend als doel een langer leven.

De hoeksteen van palliatieve zorg is echter dat de patiënt zelf de regie houdt in het eigen behandelplan. Daarbij staan de wensen van de zieke centraal. „Samen met de arts wordt er een keuze gemaakt welke zorg passend is. Het kan zijn dat iemand met kanker geen behoefte heeft aan uitputtende bestralingen of chemo, maar liever de nog gegeven tijd zo goed mogelijk samen met familie en vrienden wil doorkomen”, legt Lieverse uit.

De kankerpatiënt bij wie geen genezende behandelingen meer mogelijk zijn, wordt volgens de voormalig anesthesist ten onrechte vaak gezien als uitbehandeld. „Euthanasie is dan vaak de optie die overwogen wordt in seculiere kring. Er zijn dan echter nog zoveel palliatieve behandelingen mogelijk, bijvoorbeeld op het gebied van pijnbestrijding, het voorkomen van bijwerkingen en de focus op een waardig einde.”

Verpleegkundigen die ongeneeslijk zieke patiënten begeleiden, hebben volgens Lieverse vooral de opdracht om te luisteren. „Doodzieke mensen hebben te maken met wisselende emoties en allerlei waaromvragen rondom het sterven en een leven na de dood. Een verzorgende moet de tijd nemen om iemands nood aan te horen en gevoelige zaken te bespreken. Het kan voor zieke mensen echt een opluchting zijn om zo het naderend sterven onder ogen te zien en erover te mogen praten.”