Op 13 maart 2001 verklaarde president Bush het Kyoto-protocol dood. De Verenigde Staten wensten niet deel te nemen aan de afspraak tussen industrielanden om hun uitstoot van broeikasgassen uiterlijk in 2012 met ruim 5 procent terug te dringen vergeleken met 1990.

Op de wereldklimaatconferentie in Buenos Aires werken milieuministers uit 189 landen zich vanaf woensdag voornamelijk in het zweet om de VS als grootste vervuiler in elk geval wél bij de klimaatonderhandelingen voor de periode vanaf 2012 te betrekken. Het ziet er vooralsnog niet naar uit dat dit gaat lukken. Met een delegatie van niet minder dan honderd leden proberen de VS in de Argentijnse hoofdstad vooral anderen te overtuigen van hún gelijk.

Afgelopen week noemde toponderhandelaar Harlan Watson van de VS de afspraken van Kyoto slechts „een politieke overeenkomst die niet op wetenschap is gebaseerd.” Ook Conrad Lautenbacher, wetenschapper en prominent lid van de Amerikaanse delegatie op de klimaattop, is het niet eens met de bewering van een toenemend aantal onderzoekers dat temperatuurstijging veroorzaakt door broeikasgassen leidt tot klimaatverandering. „Men loopt te hard van stapel. Een extreem weersverschijnsel zoals een storm hoeft niet veroorzaakt te zijn door klimaatverandering. In sommige perioden komen stormen gewoon frequenter voor.”

Volgens Lautenbacher is er de laatste tijd sprake van een soort hype op klimaatgebied. Onterecht vindt hij, want de resultaten in 2030 zullen veel afwijken van de horrorverhalen die nu worden voorspeld. „Herinnert u zich de Club van Rome nog? Volgens hun rapport in 1972 zouden we het nu zonder brandstof moeten doen of waren we van honger al gestorven. Wat ik wil zeggen is dat het klimaat nog lang niet zo goed kan worden voorspeld als het weer en zelfs de weersvoorspellingen kloppen vaak niet. Waarom zouden we dan vergaande consequenties aan onbetrouwbare klimaatmodellen verbinden?”

Lautenbacher vindt dat veel klimaatonderzoekers er onjuiste modellen van de werkelijkheid op nahouden. „Ze gaan er ten onrechte van uit dat een versterkt broeikaseffect direct leidt tot temperatuurstijging.” De Amerikaan denkt dat er echter sprake is van een afwisseling van perioden in de geschiedenis waarin de temperatuur op aarde flink kan verschillen. „We hebben perioden gekend waarin het veel kouder was dan nu, denk maar aan de ijstijden. Maar ook perioden waarin het warmer was dan nu. Een van de mooie eigenschappen van de mens is dat hij zich goed kan aanpassen aan al deze omstandigheden.”

Het delegatielid vindt het daarom onverstandig elkaar halsoverkop te verplichten de uitstoot van broeikasgassen te beperken. „Het halen van de Kyoto-doelstellingen kost veel geld en levert weinig op. We moeten ervoor waken onze economie met dergelijke maatregelen te ruïneren zodat we ons later helemaal niets meer kunnen permitteren.”

Dat volgens het klimaatbureau van de Verenigde Naties, het IPCC, de temperatuur op aarde sinds 1900 met 0,5 graden is toegenomen en dat hierdoor het zeewaterpeil met ruim 20 centimeter zou zijn gestegen maakt Lautenbacher dan ook niet van streek. „Zeespiegelstijging is nauwelijks te meten, land beweegt namelijk ook. We missen nog steeds het juiste observatiemateriaal, terwijl 100 miljoen mensen minder dan een meter boven zeeniveau wonen.”

Daarom werkt Lautenbacher momenteel aan de ontwikkeling van Geoss, een aardobservatiesysteem dat de huidige systemen van landen samenvoegt en zo betere gegevens over weer en klimaat moet bieden. Zo’n twintig landen nemen al deel aan het project.

Het voegt volgens Lautenbacher weinig toe om voorspellingen over „honderd jaar” te kunnen doen. Het duiden van weersveranderingen op kortere termijn verdient de voorkeur. „Een boer wil weten wat het weer komend jaar wordt. Wordt het warm of wordt het juist koud? Moet hij katoen verbouwen of toch maar graan?”

Geoss draagt volgens de klimaatwetenschapper bij aan de vermindering van de uitstoot van broeikasgassen. „Energie kan efficiënter worden gebruikt wanneer elektriciteitsproducenten weten welk weer het de volgende dag zal zijn. Omdat zo de geschiktste manier van stroomopwekking kan worden gekozen, valt hiermee jaarlijks tot wel 1 miljard dollar te besparen.”

Lautenbachter wil zelfs verder gaan dan alleen emissies beperken. „Met de afspraken in het Kyoto-protocol winnen we hooguit zes jaar Het moet veel drastischer. We moeten eraan werken om in de toekomst helemaal geen broeikasgas meer te produceren. Daarom besteden de VS veel tijd en geld aan de ontwikkeling van alternatieve energiebronnen.”

De Amerikaanse wetenschapper noemt de kritiek dat de VS de klimaatafspraken zouden blokkeren dan ook onterecht. „Er wordt evenredig veel aandacht besteed aan de afspraken van Kyoto, terwijl veel mensen geen weet hebben van al onze maatregelen om emissies te beperken.”

Watson sluit zich hier bij aan. Hij snapt niet waarom de VS op de klimaattop als het zwarte schaap worden gezien. „Het lijkt hier belangrijker om het met iedereen eens te zijn dan daadwerkelijk actie te ondernemen.”