Emmanuel Macron zal bergen moeten verzetten om een einde te maken aan de diepe verdeeldheid die de huidige Franse maatschappij kenmerkt. De rechtse presidentskandidaat Valérie Pécresse wees erop dat Macrons overwinning zondag bij de tweede ronde van de presidentsverkiezingen de scheuren in de samenleving niet mag verdoezelen.

En dat lijkt Macron ook te beseffen. In zijn overwinningstoespraak gaf hij rekenschap van het feit dat blijkbaar ruim 41 procent van de Fransen liever de extreemrechtse kandidaat Marine Le Pen in het Elysée ziet zitten. Volgens Macron vraagt de woede bij veel kiezers van extreemrechts om een antwoord. Hij beloofde de methode om het land te leiden aan te passen en onderstreepte dat in zijn tweede termijn niemand buiten de boot zou vallen. Macron kan er bijvoorbeeld niet onderuit om serieus naar het thema koopkracht te kijken.

Zonder twijfel kleurde de overwinningsroes de eerste commentaren op Macrons overwinning. Partijgenoten wezen op de „duidelijke” overwinning: ruim 58 procent koos voor de zittende president.

Tegengehouden

Anderen gaven in de loop van de verkiezingsavond een meer realistische analyse. De overwinning was er immers ook gekomen dankzij het besef van een deel van de aanhang van andere partijen dat de extreemrechtse Marine Le Pen alleen kon worden tegengehouden door een stem uit te brengen op Macron.

Het gaat daarbij volgens analisten om een ruime meerderheid van alle stemmen die op Macron zijn uitgebracht, zo’n 42 procent. Volgens de linkse presidentskandidaat Jean-Luc Mélenchon maakte deze dus feitelijk lage score Macron tot de slechtste gekozen president van na de oorlog. Volgens Mélenchon kan Macron zijn ‘monarchie’ alleen voortzetten omdat de kiezers geen extreemrechtse president willen.

Een dergelijk republikeins front vormde een regelrechte kwelling voor deze kiezers, omdat feitelijk geen van beide kandidaten hun voorkeur kon wegdragen. En die kiezers zullen nu boter bij de vis willen zien. Dat ziet Macron ook: „Ik weet dat veel landgenoten voor mij hebben gekozen, niet zozeer omdat ze mijn ideeën omarmen, maar ze deden dit om extreemrechts tegen te houden. Ik sta bij hen in het krijt.”

De vraag is of deze woorden nog betekenis hebben als Macron straks na de verkiezingen voor de Assemblée met een premier van zijn eigen partij kan regeren. Ligt het dan niet voor de hand om dezelfde liberale koers te blijven varen?

De voormalig socialistische presidentskandidate Ségolène Royal wees in dit verband ook op het hoge percentage jongeren dat hun stem in de eerste ronde op de linkse Mélenchon uitbracht en dat bij de tweede ronde voornamelijk thuisbleef. Royal zei dat het een ernstige fout zou zijn als hij deze jongeren in de kou zou laten staan.

Dwangmiddel

Sommige linkse politici pleitten daarom al meteen voor het ultieme dwangmiddel: een ”cohabitation” – het fenomeen dat een centrumrechtse president zoals Macron moet samenwerken met een linkse premier. Alleen als er straks in juni een linkse premier wordt gekozen, zal Macron zijn plannen daadwerkelijk moeten aanpassen aan de wensen van een linkse meerderheid in de Assemblée.

Diverse politici, onder wie de socialistische kandidaat Anne Hidalgo, riepen zondag daarom op tot een brede linkse samenwerking. Deze ”Nieuw Linkse” beweging zou de komende weken flink campagne moeten gaan voeren en alles op alles moeten zetten om op 12 en 19 juni de meerderheid van de zetels te veroveren in de Assemblée om zodoende een dergelijke cohabitation te kunnen afdwingen

Overigens deed de extreem-
rechtse Éric Zemmour eenzelfde oproep aan het adres van Le Pen en andere rechtse partijen.

Ook hij ziet het liefst dat extreem-rechts gezamenlijk een coalitie vormt om in de Assemblée de macht te kunnen grijpen.

De herverkiezing van Macron leidde in Brussel tot opgetogen reacties. De voorzitter van de Europese Commissie Ursula von de Leyen feliciteerde Macron even na acht uur. Ze verwees in haar boodschap naar de uitstekende samenwerking tussen Frankrijk en de Europese Unie. Dat deed ook de Europese Raad bij monde van diens voorzitter Charles Michel. Volgens de voormalige Belgische premier is een sterk Europa noodzakelijk en een geëngageerd Frankrijk dat de soevereiniteit van Europese Unie waarborgt hoort daarbij.