Basescu heeft het hart op de tong. Zijn onversneden oordeel trof onder meer de ex-communisten die de afgelopen vijftien jaar op vier jaar na aan het bewind zijn geweest, zoals Iliescu en Nastase. „Schurken” en „maffiosi” zijn het, in de ogen van de burgemeester van Boekarest. Tijdens de verkiezingscampagne liet hij voor nieuwsgierige kiezers een bus langs de villa’s van zijn politieke tegenstanders van de PSD rijden om te tonen in welke luxe de corrupte elite baadt.

We leven in een „vuil systeem dat de politieke tegenstanders van de regering kapotmaakt”, zei Basescu toen hij zich in Stolojans plaats kandidaat stelde voor het hoogste ambt. Maar, voegde hij de heersende macht toe: „Mij krijgen jullie niet klein.”

In zijn overwinningstoespraak noemde Basescu maandag de welig tierende corruptie staatsvijand nummer 1. Ook de strijd tegen armoede en het herstel van de persvrijheid krijgen prioriteit, kondigde hij aan.

Basescu’s politieke loopbaan begon met de val van dictator Nicolae Ceausescu (1918-1989). De kapitein en handelsvertegenwoordiger was destijds net als Nastase communist. Basescu speelde in tegenstelling tot partijbons Nastase echter geen enkele rol van betekenis in het bizarre rijk van Ceausescu (1965-1989).

Basescu was vanaf 1991 twee jaar minister van Transport en werd lid van de Democratische Partij, een van de partijen uit zijn huidige coalitie, de Alliantie voor Gerechtigheid en Waarheid. Als minister saneerde hij toen de roestende Roemeense handelsvloot. De tegenstanders van Basescu hebben er veelvuldig op gewezen dat in deze periode het duistere verleden van Basescu ligt besloten. Bij de verkoop van vaartuigen zou zijn gesjoemeld, waardoor de staat tekort zou zijn gedaan.

Toen deze beschuldigingen voor het eerst opdoken, trad Basescu onmiddellijk af. Hij werd daarmee in 1992 vooralsnog de enige bewindsman die in het post-communistische Roemenië aftrad wegens zijn verantwoordelijkheid voor mogelijk falend of onbehoorlijk beleid. Nog steeds is niet aangetoond dat Basescu persoonlijk zou hebben gefaald of geprofiteerd van de sanering. Dat zou erg pijnlijk zijn geweest voor de presidentskandidaat, die zo fel tekeer is gegaan tegen corruptie.

Basescu’s vlootverkoop heeft hem nog niet geschaad. Van 1996 tot 2000 was hij bovendien opnieuw minister van Transport. In dat laatste jaar werd hij tot burgemeester van de hoofdstad Boekarest gekozen. In juni werd hij in één ronde met overweldigende meerderheid herkozen als burgervader. En nu, een halfjaar later, is hij staatshoofd.

Voor 1989 was Basescu (53) kapitein op de grote vaart. Elf jaar lang was hij marineofficier en zeekapitein, onder meer op een olietanker, voordat hij in 1987 een baan aan de wal kreeg. In een havenstad uiteraard, Antwerpen. Aan het einde van het regime van dictator Ceaucescu was Basescu daar vertegenwoordiger van de handelsonderneming Navrom.

Als jonge schipper bezocht hij naar eigen zeggen geregeld prostituees. De orthodoxe staatskerk heeft Basescu daarvoor terechtgewezen, maar veel Roemenen voelen zich aangesproken door de vrijpostige houding die Basescu typeert.

Zijn grote mond heeft de centrumrechtse Basescu ook problemen bezorgd. Namens de PSD zijn tientallen rechtszaken tegen de ”turboburgemeester” aangespannen. In de media, die onder sterke invloed van de machthebbers staan, kreeg Basescu weinig ruimte.

De politieke analist Stelian Tanase heeft vertrouwen in de politieke vaardigheden van de strenge hervormer Basescu. „Hij is standvastig en erg ambitieus. Hij wil de strijd tegen corruptie aanbinden op het niveau van de staatsinstellingen en hij wil die instellingen minder politiek gekleurd maken”, zegt Tanase. „Je ziet dat hij over de nodige ervaring beschikt en een staatsman is.”

Net als Nastase, die zijn nederlaag in de strijd om het presidentschap heeft toegegeven, hecht Basescu groot belang aan de betrekkingen met de Verenigde Staten. Toetreding tot de Europese Unie is de belangrijkste prioriteit op het gebied van het buitenlandbeleid. Naar verwachting is het in januari 2007 zover.

Anders dan Nastase hamerde Basescu in de campagne ook op het belang van de betrekkingen met de omliggende voormalige Sovjetrepublieken, zoals Moldavië, Oekraïne en Rusland. Goede betrekkingen met de buurlanden zijn noodzakelijk voor stabiliteit aan de buitengrenzen van de EU, aldus Basescu.

Basescu heeft de kiezers economische hervormingen, lagere belastingen en bestrijding van corruptie beloofd. Basescu is ook voor sociale hervormingen en heeft zich uitgesproken voor meer rechten voor homoseksuelen - een standpunt dat hem op zware kritiek van de orthodoxe kerk is komen te staan.

Basescu heeft er een specialiteit van gemaakt uit kansloze positie verkiezingen te winnen. In 2000 wist hij totaal onverwacht het burgemeesterschap van de hoofdstad te veroveren. Dit jaar versloeg hij tegen ieders verwachting in minister Geoana in de strijd om het burgemeesterschap. Hieraan kan hij nu een onverwachte overwinning in de strijd om het presidentschap toevoegen. Eindigde hij in de eerste stemronde nog op ruime achterstand na Iliescu als tweede, zondag versloeg hij zijn rivaal in een man-tegen-mangevecht met 51,23 tegen 48,7 procent.

Voor het eerst kozen de 22 miljoen Roemenen een president voor een termijn van vijf jaar. Tot nu toe duurde een ambtstermijn vier jaar. De president heeft grote bevoegdheden. Hij is opperbevelhebber van het leger, heeft invloed op de geheime diensten, wijst de premier aan en mag het parlement ontbinden als dat er niet binnen twee maanden in slaagt het eens te worden over een nieuwe regering.