Na de berichten over de vluchtelingen die vanuit Oekraïne naar de buurlanden vluchtten, vertelden mijn ouders over hun eigen vlucht voor de Duitsers in 1940. Een vertrek uit de eigen woonplaats naar dorpen in Noord-Holland, in hun geval. Toen het Nederlandse leger zich had overgegeven, konden ze weer terug naar huis om daar –letterlijk– de scherven bij elkaar te rapen.

Het zijn oorlogsverhalen die opnieuw bovenkomen bij de oudere generatie. En als ik ze hoor, realiseer ik me opnieuw wat een bevoorrecht mens ik ben. Voor mij bleef oorlog tot nog toe altijd een verhaal van heel ver weg. Het waren verschrikkelijke beelden maar het werd nooit werkelijkheid.

Een groot verschil tussen de Tweede Wereldoorlog en de oorlogen van nu is dat de informatie over wat er gebeurt in Oekraïne direct de hele wereld over gaat. Ik kan me niet eens meer voorstellen hoe het is als die informatie er niet zou zijn. Hoe deden mensen dat in 1940? Ze moeten wel doorlopend in een dichte mist gelopen hebben, stel ik me zo voor.

Aan het begin van de oorlog tussen Rusland en Oekraïne was er een filmpje van, zo werd gezegd, een Oekraïense vader die moest gaan vechten tegen de Russen en afscheid nam van zijn dochtertje. Hartverscheurend was het om te zien hoe het kind en de vader elkaar huilend omhelsden. Ook ik stuurde het met vochtige ogen door naar m’n volgers. Een dag later werd duidelijk dat het geen Oekraïense vader was die van zijn dochtertje afscheid nam, maar een pro-Russische rebel die tegen de Oekraïners ging vechten. Ik voelde me op z’n zachtst gezegd nogal bedrogen.

Tot ik me even probeerde te verplaatsen in die kleuter met haar betraande wangen. Ze was te klein om iets te snappen van de oorlog. Maar wat ze wél snapte waren de tranen van haar vader. Als hij huilde, moest er iets afschuwelijks aan de hand zijn.

M’n boosheid over het feit dat ik een filmpje had doorgestuurd van iemand die volgens mij aan de verkeerde kant strijdt, verdween. Omdat kindertranen altijd de waarheid spreken. Van welke nationaliteit de kinderen ook zijn. En omdat de tranen van Oekraïense kinderen in niets verschillen van die van Russische kinderen. Verdriet gaat namelijk niet over feiten. Het gaat over gevoel.