Rusland maakte sinds midden jaren negentig deel uit van de raad, die onder meer toeziet op het Verdrag voor de Rechten van de Mens. Nu het geen lid meer is en het verdrag gaat opzeggen kunnen gewone Russen niet langer hun recht halen bij het mensenrechtenhof in Straatsburg. Ook moeten ze vrezen dat Rusland de doodstraf, bij de toetreding in de ijskast gezet maar nooit afgeschaft, weer gaat uitvoeren.

De Nederlandse rechtszaak bij het Straatsburgse hof tegen Rusland om het neerhalen van MH17 kan wel doorgaan, laat Buitenlandse Zaken weten. Lopende zaken worden in principe afgemaakt. Ook al is de kans klein dat Rusland nu het geen lid meer is bijvoorbeeld een eventuele boete nog wil en zal betalen.

Over de precieze juridische en financiële gevolgen van het Russische vertrek beslissen de verantwoordelijk ministers van de nu nog 46 lidstaten pas volgende week, zegt de raad. Er is nooit eerder een lidstaat de deur gewezen.

De ministers zetten Rusland er na 26 jaar uit, op verzoek van onder meer de parlementaire vergadering van de raad. Dat gebeurde wel met pijn in het hart, zegt Eerste Kamerlid Tiny Kox, die de vergadering voorzit. „Maar het was nodig en ik ben blij dat we het hebben aangedurfd.” Hij is wel bezorgd over de nu nog weerlozere Russen en maant de raad om te blijven optrekken met mensenrechtenvoorvechters, democratische krachten en de vrije pers in Rusland.

Het afscheid van Rusland van de raad maakt een einde aan een decennialange worsteling met het zorgenkind. Moskou is talloze malen berispt en bestraft. Daarvan trok het land zich steeds minder aan.

De Raad van Europa, waartoe vrijwel alle Europese landen behoren tot de Kaukasus toe, staat los van de Europese Unie.