Tijdens een conferentie in het Kurhaushotel in Scheveningen wisselen diplomaten, ambtenaren en veldwerkers ervaringen uit die moeten neerslaan in een soort handleiding. De recente dood van de Indonesische mensenrechtenactivist Munir, die op weg naar Nederland overleed aan een arsenicumvergiftiging, hangt daarbij als een stimulerend wolkje boven de bijeenkomst, vertelt een Nederlandse diplomaat.

Het behartigen van mensenrechten is voor ambassades en consulaten vaak nog steeds een beetje eng. Een diplomaat zit er toch in eerste instantie voor de goede betrekkingen. Het kritiseren van de gastheer omdat hij andere opvattingen heeft over de rechten van de mens dan in Europa, ligt over het algemeen bijzonder gevoelig. Verder kan er nog wat verbeterd worden aan de toegankelijkheid van de ambassades voor non–gouvernementele organisaties.

Nederland, dat nu als EU–voorzitter deze jaarlijkse Europese discussie over mensenrechten organiseert, is een van de grootste voorvechters van een actief Europees beleid via de ’posten’, maar ook via een aparte nog in te stellen Europese mensenrechtenambassadeur. Voor sommige landen is Nederland zelfs te actief, zegt een andere deelnemer. Maar de Europese Unie kan als blok een flinke vuist maken, het is de moeite waard om daar een beetje tegen aan te blijven drukken, voegt hij daar aan toe.

Tijdens het Nederlandse voorzitterschap zijn er toe nu toe zo’n zeventig ’demarches’ uitgevoerd op het terrein van de rechten van de mens. De meeste van deze kritische uitingen zijn achter de schermen gedaan en het merendeel had betrekking op doodstraffen.