Egypte wil rol spelen bij ontruiming Gazastrook
Na een jarenlange periode van koude vrede is er sprake van een aanzienlijke verbetering van de betrekkingen tussen Egypte en Israël. De oorzaak is de op handen zijnde ontruiming van de Gazastrook en de rol die Egypte daarbij wenst te spelen.
Het meest in het oog lopende teken van verbetering is de vrijlating van de 41-jarige Israëlische zakenman Azzam Azzam afgelopen zondag. In 1997 veroordeelde een Egyptisch gerechtshof hem tot vijftien jaar celstraf voor spionage. Israëlische bronnen hebben steeds ontkend dat hij iets met de inlichtingendiensten te maken had.
De Egyptische president Hosni Mubarak wilde met zijn weigering om de Israëlische zakenman eerder los te laten aantonen dat het Egyptische rechtssysteem zelfstandig functioneert. Maar nu Azzam de helft van zijn straf had uitgezeten, kon hij hem gratie verlenen.
Na de vrijlating bedankte premier Ariel Sharon Mubarak via de telefoon hartelijk. Sharon en Mubarak trokken samen de conclusie dat ze veel kunnen betekenen voor toekomstige generaties.
Israël op zijn beurt stelde zes Egyptische studenten op vrije voeten die in augustus werden gearresteerd nadat ze de grens op illegale wijze waren overgestoken met het doel soldaten te kidnappen, een tank te kapen en een bank te beroven.
De Egyptische president Hosni Mubarak probeert ook de andere Arabische landen te beïnvloeden. Hij vroeg woensdag bij zijn bezoek aan Bahrein leiders uit de Golfstaten stappen te ondernemen die de vrede bevorderen. De koning van Bahrein, sjeik Hamad bin Isa Al Khalifa, deelde het optimisme over de vredeskansen. „Er is gelegenheid voor vrede en hopelijk zal deze niet worden verspild zoals zo vaak eerder is gebeurd”, aldus de koning.
Het bezoek van Mubarak aan de Golfstaten is mede bedoeld om steun te verwerven in Egypte en andere Arabische landen voor de terugkeer van de Egyptische ambassadeur naar Tel Aviv. Egypte trok zijn afgezant in november 2000 terug, uit onvrede over de Israëlische reactie op de tweede Palestijnse intifada, die twee maanden daarvoor was uitgebroken. Ook wil Mubarak graag bereiken dat de Arabische landen het plan van Sharon om de Gazastrook te ontruimen steunen.
De Israëlische minister van Defensie, Shaul Mofaz, zei te verwachten dat Israël over enkele weken kan beginnen met het zoeken naar de stoffelijke resten van zestien soldaten die sinds de Jom-Kippoeroorlog van 1973 worden vermist. Daartoe behoren tankbemanningen, piloten en mariniers.
Ook lijkt er een einde te komen aan de negatieve houding in de Egyptische media tegenover Israëlische zegslieden. De afgelopen week verscheen voor het eerst de woordvoerder van de Israëlische ambassade in Caïro, Israël Tikochinsky, op de Egyptische televisie. Hij en zijn voorgangers werden eerder door de Egyptische media genegeerd.
Volgens het Egyptische persbureau MENA wil Caïro dat er in juli een internationale vredesconferentie wordt gehouden in Washington, waar Israël, de Palestijnen, de VS en de Europese Unie aan deel zullen nemen. Het bericht is echter van Amerikaanse noch van Israëlische zijde bevestigd.
Israël en Egypte sloten in 1979 een vredesakkoord, na eerder vijf oorlogen te hebben gevoerd. Israël gaf in het kader van de overeenkomst de in 1967 veroverde Sinaïwoestijn aan Egypte terug. Egypte ontving bovendien grootschalige Amerikaanse hulp. De houding van Egypte tegenover de joodse natie bleef echter kil. Artikelen vol haat tegen Israël en antisemitische cartoons waren aan de orde van de dag in de Egyptische media. Ook kwam het toerisme vanuit Egypte naar Israël kwam niet op gang.
Een grote ergernis voor Israël was de wapenaanvoer vanuit Egypte naar Palestijnse terreurgroepen in de Gazastrook. Egypte was niet in staat of niet van zins een einde te maken aan de illegale wapentransporten via tunnels tussen Egypte en de Gazastrook. Vorige week echter sloten Israël en Egypte een overeenkomst die bepaalt dat er 750 Egyptische soldaten aan de grens worden gestationeerd om een einde te maken aan de wapensmokkel.
Politieke waarnemers in Israël geloven dat de verbetering in de relatie tussen beide landen vooral een gevolg is van de Egyptische wens om een belangrijke rol te spelen bij het plan van Sharon om de Gazastrook te ontruimen. Een Egyptische rol is eveneens in het belang van Israël omdat Egypte bij kan dragen aan de stabilisering van het gebied en het bereiken van een staakt-het-vuren tussen Palestijnse milities en het Israëlische leger.