Werken Turkije en IS samen in Syrië?
In de vroege ochtend van 3 februari kwam Abu Ibrahim al-Quraishi om het leven door zichzelf op te blazen. Quraishi was de opvolger van Abu Bakr al-Bagdadi als leider van Islamitische Staat (IS). Hij bleek te leven in de plaats Atmeh in het Syrische Idlib. Merkwaardig genoeg ligt Atmeh op een steenworp afstand van de Turkse provincie Hatay. Het huis waarin Quraishi zich bevond was slechts enkele honderden meters verwijderd van de Turkse militaire basis Bukulmez, van waaruit de hele regio wordt gecontroleerd.
Als gevolg van de Astana-akkoorden tussen Turkije en Rusland wordt de Syrische provincie Idlib de facto door Turkije gecontroleerd. De Turkse geheime dienst is actief in Idlib, waar het Turkse leger tientallen observatieposten heeft opgericht. Zijn de Turkse geheime dienst en het leger werkelijk zo incompetent dat het hun ontgaan was dat de leider van de IS zich vrijwel letterlijk onder hun neus bevond?
Kalief Quraishi was trouwens geen vreemde voor de Turkse autoriteiten. In buurland Irak werden in juni 2014 tientallen Turkse diplomaten en medewerkers door de IS gegijzeld in het Turkse consulaat in Mosul. Turkije begon in het diepste geheim onderhandelingen om deze Turkse burgers te bevrijden. Boze tongen beweerden indertijd dat Turkije losgeld had betaald. Aan de zijde van IS werden deze besprekingen geleid door niemand minder dan Quraishi. Deze zou de Turkse gijzelaars persoonlijk naar een veilige plek hebben gebracht om ze vervolgens over de Turkse grens te sluizen. Quraishi had met andere woorden Turkse levens gered.
Niet zonder betekenis is bovendien het feit dat Quraishi volgens experts van Turkmeense origine was. Turkije werpt zich zowel in Syrië als Irak op als beschermheer van de Turkmeense gemeenschap.
Toen de Amerikaanse president Joe Biden het nieuws van de dood van Quraishi bekendmaakte, zei hij er nadrukkelijk bij dat dit het resultaat was geweest van „de essentiële samenwerking met de Syrische Democratische Krachten”, oftewel de Syrische Koerden. Dit voegde een nieuw element toe aan dit toch al vreemde verhaal. Quraishi bevond zich in een regio die werd gecontroleerd door NAVO-lid Turkije en het waren blijkbaar de Koerden die behulpzaam waren geweest bij het elimineren van de IS-leider.
Volgens Amerikaanse bronnen zouden de VS al maanden op de hoogte zijn geweest van de verblijfplaats van Quraishi. Wat had Washington van gedachten doen veranderen? Waren het wellicht de Koerdische partners?
In januari vielen honderden zwaarbewapende IS-strijders de Sina’a gevangenis in de Syrische plaats Hasakeh aan. In deze gevangenis bevonden zich ruim 4000 strijders van IS, onder wie veel kopstukken. Ze werden bewaakt door de Koerden, die na dagenlang vechten en honderden doden hun gezag in de gevangenis wisten te herstellen.
De gewapende aanval van IS op de gevangenis had plaats op een moment dat de Turkse luchtmacht Koerdische stellingen bombardeerde. Dit vergemakkelijkte de opmars van IS. Was dit een toevallige samenloop van omstandigheden?
