„Geen betere tijd voor een vredesakkoord”
De Israëlische oud-minister van Justitie, Yossi Beilin, en een voormalig adviseur van het Palestijnse onderhandelingsteam bij de vredesbesprekingen, Hiba Husseini, presenteerden deze week in de Verenigde Staten een vredesplan dat gebaseerd is op een confederatie tussen Israël en Palestina.
Beilin was een van de grondleggers van de Oslo-akkoorden, die hebben geleid tot een vorm van Palestijnse autonomie. Die hadden uit moeten monden in een vredesakkoord. Maar het conflict blijft onopgelost. Beilin en Husseini zien terecht dat de situatie achteruit gaat „Als je mij in 1993 vertelde dat we hier in 2022 zouden zitten om over potentiële oplossingen te praten, dan zou ik je niet hebben geloofd”, zei Beilin deze week op een online persbijeenkomst. „Het is een tragedie voor mij en voor mensen als Hiba Husseini.”
In de hoop het vredesproces weer nieuw leven in te blazen, presenteerden de heren deze week het Heilige Land Confederatie Plan. Nieuw is hun idee niet. De VN suggereerden al in 1947 een economische eenheid tussen een Joodse en Arabische staat. Bij een confederatie zijn twee entiteiten met elkaar verbonden, maar houden ze een grote mate van onafhankelijkheid.
„De opdeling is kunstmatig”, stelde Beilin deze week. Hij doelde op de gedeelde wegen, infrastructuur, natuurlijke bronnen en dergelijke. „Het is mogelijk acceptabeler in een confederatie te leven dan in twee verschillende staten.”
Het plan is direct gebaseerd op het Genève Initiatief van 2003. Toen sloten Israëlische en Palestijnse onderhandelaars een onofficieel akkoord over een vredesoplossing met een regeling voor grenzen, Palestijnse vluchtelingen en Jeruzalem. Nieuw aan het confederatieplan is dat Israëliërs op de Westelijke Jordaanoever hun nederzettingen niet hoeven te ontruimen. Zij krijgen kans onder Palestijns bestuur te leven als ingezetenen. Een even groot aantal Palestijnen krijgt toestemming in Israël te wonen.
Beilin is ervan overtuigd dat een meerderheid van de bevolking een tweestatenoplossing op dit moment als onhaalbaar beschouwt. Hij vraagt zich echter af: wanneer zou het wel acceptabel zijn? Beilin: „Wij zeggen: er is geen betere tijd. We kunnen niet langer wachten. De situatie gaat nu zo snel achteruit, dat we niet meer kunnen zeggen: laten we wachten tot het leiderschap van de andere partij tot meer compromissen bereid is.”
Beilin wees erop dat de huidige Israëlische premier, Naftali Bennett, een vredesakkoord gebaseerd op het tweestatenidee verwerpt. Hij wil zelfs de Palestijnse leider Mahmoud Abbas niet ontmoeten. Anderen zeggen dat Abbas oud en zwak is. Maar Beilin is ervan overtuigd dat Abbas wil proberen een deal te sluiten.
Is het niet naïef van Beilin en Husseini om te denken dat beide partijen nu wel bereid en in staat zijn iets constructiefs te doen? Misschien. Maar het is in elk geval ook naïef te denken dat de huidige situatie niet levensgevaarlijk is.