De Raad van Dieraangelegenheden (RDA) wijdde dinsdag een webinar aan het advies over een ”dierwaardige” veehouderij, dat hij in november 2021 heeft gelanceerd en dat wist door te dringen tot in het coalitieakkoord.

Het advies komt erop neer dat boeren niet alleen moeten zorgen voor voeding, gezondheid en welzijn van hun vee, maar ook gaan ”denken vanuit het dier.” Koeien, varkens, kippen en andere boerderijdieren moeten volgens de raad „een emotionele toestand kunnen bereiken” die ze „als overwegend positief” ervaren. In RDA-terminologie: een leven dat het waard is om geleefd te worden.

Gevoeligheden

Hoewel de sfeer „plezierig” was, kwamen de gevoeligheden tussen de gespreksdeelnemers van onder meer het ministerie van Landbouw, de Dierenbescherming en de Producentenorganisatie Varkenshouderij (POV) bij tijd en wijle boven tafel. Bijvoorbeeld toen RDA-voorzitter Jan Staman de vraag opwierp: „Zijn we het dier niet aan het romantiseren?”

Gemma Willemsen, beleidsmanager bij de Dierenbescherming: „Op geen enkele wijze. Waar wij het over hebben, staat nog heel ver af van de huidige situatie.”

Volgens Willemsen worden dieren in de huidige veehouderij nog steeds aangepast aan het houderijsysteem, terwijl het andersom zou moeten zijn: stallen die inspelen op de natuurlijke behoeften van het dier. „Het draait nog helemaal om een efficiënte productie.”

POV-voorzitter Linda Verriet vindt dat Willemsen haar sector tekort doet. „Oornummers krijgen dieren omdat we transparant willen zijn, zodat te herleiden is waar het vlees vandaan komt. En staarten van varkens couperen we niet voor de lol. Als een varken drie dagen oud is, is het een kleine ingreep, waarmee we staartbijten op latere leeftijd voorkomen. Dat laatste is een groot welzijnsprobleem, ook in de biologische varkenshouderij.”

Een andere heet hangijzer blijft de markt: wil de consument wel betalen voor dieren die een beter leven hebben gehad? Ook op dit punt is Verriet, hoewel haar organisatie het RDA-advies begroet, kritisch. „De biologische markt groeit niet. Het is heel moeilijk om voor vlees met drie sterren van het keurmerk Beter Leven de prijs te ontvangen die je als boer nodig hebt. Het is een nichemarkt voor de bubbel die het kan betalen, maar wij willen er ook zijn voor die grote groep Nederlanders die hard moeten werken om een stukje vlees op tafel te krijgen.”

Maar volgens Willemsen betaalt iedereen via de belasting mee voor het „schoonmaken van lucht, water en grond”, die door de veehouderij belast worden.

Investeren

Een van de vierhonderd toehoorders van het webinar wierp de vraag op hoe doelen op het gebied van klimaat, biodiversiteit, stikstof en dierwaardigheid in samenhang kunnen worden nagestreefd. „Die zijn toch niet gelijkwaardig”, stelde hij.

Hugo van Kasteel, directeur dierlijke agroketens bij het ministerie van Landbouw, zei dat het zoeken blijft naar een “optimum”, ook in de tijd. „Voor een ondernemer die net geïnvesteerd heeft in een nieuwe stal, is de situatie anders dan voor iemand die een verouderde en grotendeels afgeschreven stal van zijn ouders overneemt.”

Verriet vindt dat het ministerie wat dit betreft leiderschap moet tonen en keuzes moet maken. „Dat betekent ook concessies doen. Het kan niet zo zijn dat alles maar op het bord van de boer wordt gegooid. Als het om welzijn gaat, lijkt het wel alsof we nooit genoeg doen. Boeren hebben behoefte aan perspectief. Een ondernemer investeert niet voor één of vijf jaar, maar voor twintig jaar. ”

Malieveld

Volgens Willemsen moet de overheid nu doorpakken en grenzen stellen. „In wat voor land willen we leven, in welke natuur willen we lopen en wat betekent dat voor de veehouderij? Als we het goed doen, staan we aan het begin van een historische ontwikkeling. Het alternatief is opkomen voor deelbelangetjes. Dan komt niemand met de trekker naar het Malieveld, maar hebben we op het eind weinig bereikt.”